Novella IX della Giornata I del Decamerone (Lumbaart)/32

I parlari italiani  (1875)  by Giovanni Papanti
32-Dialet piasentin
Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo

Una nuvela del Bucasc edit

Dialet de Fiurenzöla edit

Fiurenzöla (Fiurinsöla) l'è un paes de la Val d'Arda, minga luntan de la Pruvincia de Parma.

Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo p. 356

Donca a digh che ind i temp dal prim re ad Cipro, dop che Gutifrè 'd Büglion l'ha tot la Tera Santa, è sücess che üna bela siura 'd Guascogna l'è andaa in pelegrinagg al Sepulcar e, in dal turnà indree, di baloss ad vilan i l'ha insültaa fandgan ad mil generasion; e lee, in colra par na pudèss miga sfugà, l'ha pensaa bin d'andà dal re; ma i gh'han dit ch'l'era timp pers e rev cunsüm, parché al l'era ün umera e tant sinsa caratar, ch'al lassava cur tant s'i 'gh pardivan al rispet a lü, cmè s'i favan üna quaich asion ai sò südit; ansi, se a quaich d'on i 'gh favan dil munadi, al sa sfugava adoss a lü. Lee, quand l'ha sintii csì, rabiusa d'an pudèss vendicà, gh'è 'gnii in mint d'andà dal re a tucàgh al timp e stüssigàl; e la 's gh'è missa dadnans a caragnà ind asta manera: "Ch'al diga: mì 'n vegn miga da lü cun la speransa ch'al la faga pagà a quii baloss ch'i m'han insültaa; ma, tant pr'avè üna sudisfasion, vurev ch'al m'insegnes cm'al fa a passà sovar a tüt cul ch'i 'gh fan e ch'i 'gh disan, parché csì impararò anca mì a supurtà cun pasinsa la birichinada ch'i m'han fat; e 'l sa 'l Signur sa 'gh la matrev ad cör ind al sò spali, post ch'al gh'iva csì boni".
Al re, che fin alora l'ava durmii dla grossa, quasi ch'al sa fiss dassdaa d'ün sogn, l'ha prinsipiaa, a quii ch'han fat la truiada a cla siura, a fàgla pagà agra e salaa; dop pò al la tota ins al seri da bon, e a quii ch'n'astavan miga in regula tant cun lü, cmè cun i atar, a dàgl'adoss sinsa tant ciaciar.
Giovanni Papanti, Parlari italiani in Certaldo, 1875, pag. 356-357

Dialet de Muntisei edit

Muntisei (Muntsé) l'è un paes de la bassa piasentina, minga luntan del e de la cità lumbarda de Cremona.

Dighi donca che ind i temp dal prim re ad Cipri, dop che Gotifrè ad Büglion l'ha cunquistaa la Tera Santa, è 'gnii che üna gran sciöra 'd Guascogna l'è andata in pelegrinagg al Sepulcar e, ind al turnà indree dal Sepulcar e rivada in Cipri, l'ha cataa di sciancon ch'i agh n'han fat üna carta 'd tüt i giögh; lee, dasprada e ciarida dal dulor, l'ha pensaa ben da ricur al re; ma da cui i gh'han dit ch'l'era tüt fiaa trat via, parchè lü l'era acsè stüpid e imbecile che al s'na tudiva poch par lü, e men par i atar; e pò av dirò fin tant che tüt cui a gh'andava mal i sò intaress, an savend miga con chi sfugàss i sa sfugavan cuntra 'd lü. La dona, sentend acsè dandas persa d'an pudìss vendicà, par sgüràss almen ün dent, la s'è missa in testa d'andàgh'n a dì ad tüt li sort, e lee la gh'è andata dadnans ch'la cridava, e la gh'ha dit: "Cara 'l mè sciör, mé vegni miga chì da lü par fà ch'al ma faga fà vendeta ad tüt i insült ch'i m'han fat a mé; ma, par 'vìggh almen üna qualch sudisfasion, al preghi che lü al m'insegna cm'al fa a purtà pasiensa ad tüt col che mé senti ch'i fan a lü; parchè acsè impararò da lü a purtà con pasiensa tüt col ch'i m'ha fat a mé; ma 'l Signor a la sa lü, sa pudiss, cma vuluntera a gh'al dariss a lü da purtà, parchè a ved ch'al gh'ha li boni spali".
El re, che fin a col dé l'era acsè imbecile, cmè vön ch'a 's dasdess alora alora, cuminciand dal tort fat fat a cla dona, ch'a l'ha vendicä ben, ma ben dò volte, l'è 'gnii rigurus contra tüti cui che contra l'unur dla sò curona i avissan fat quaicoss da col de lee andand avanti.
ibidem, pag. 356-357

Dialet de Piasenza edit

A digh donca che al tëimp dal prim re 'd Cipri, dop la presa 'd Tera Santa fata da Gufred ad Bulion, vëins che üna siora 'd Guascogna l'andé in piligrinagg al Sipolcar e, ind al turnä indree, rivä che la fé in Cipri, di balusson infam i 'gh fen üna figüra; tant che lee, lamintandas sëinsa pudéss dà pas, agh vëins in mëint d'andä a fà riport al re; ma quarcdöi agh diss ch'la saré stä fadiga trata via, parché l'era tant ün lasagnon e csè 'd poch spirit, che miga almà 'l fava giüstisia ad quii ch'i favan a lü; al pont che chi gh'ava un quarch magon al s'la sfugava con lü, fandagh quarch daspet o vargogna. Sintëind acsé la siora, an cüntand mai pö d'avé sudisfasion, tant par fäss passä la maga, la 's miss in testa 'd vuré trägh ind i ogg a 'stu re la sò miseria: e, fatas inans a lü pianzëind, la 'gh diss: "Al mè sior, me 'n vegn miga dadnans a té parché m'aspeta vindöta dla figüra ch'm'è stä fata ma, tant pr'ün bris ad cunsulasion, at pregh ch'at m'insegn com'at fee a purtät via quili ch'i 'm disan ch'i 't fan, che csé imparand da té, mé pössa purtä cun pasinsa la mia: che (al Signor al sa) s'a pudiss, at la dunarev bëin vluntera, zà ch'at ja port acsé bëin".
Al re, che fëina alora l'era stä ün liscon, un pissafröd, cmé s'al sa dasdass, prinsipiand da la figüra fata a 'sta siora, ch'al la fé pagä bëin salä, al n'in lassé pö passä vüna a chissisia, ch'n'in fäss par l'avegn contra l'unor dla sò curona.
ibidem, pagg. 357-358