Pük menik

Fa ‚Prof. Dr. Albert Schleumer‛,^[1] ‚Studiendirektor‛ p.d.

Nolavans mödik lesagons, das nevadugods breina kobioyumons in top patik ad spikazän. Fümos, das spikavöds ömik labons stabi in sümäd semik tona. Atosi küpoy samo nog atimo in cilapük. Smalikans nemons dogi eli ‚vau-vau‛ e lemüfi eli ‚puf-puf‛. Ad sümäd at tona lilamovik nimas u dinas fe ya pö cil i duin semik mema dabinon. Sekü atos ton et dönu süikon ini mem dabinana smalik, ven logon dogi foginik u cini, kel sümedon lemüf. Täno sagon nenviliko dönu tonis et, nendas yegs bofik egivons okao „toni“, äd ejonodons okis medü atos. So kanoy sagön ko gitod semik, das vöds rigik in pük seimik binons vöds tonisümädöl. In Deutänapük laboy vödis somiks äs ‚Kuckuck‛ (= kukuk), ‚Uhu‛ (= lilalül), ‚Krähe‛ (= krov), ‚knallen‛ (= tonätön)‚ ‚plumpsen‛ (= bufön), ‚sausen‛ (= levisipön), ‚schwirren‛ (= brumön), ‚pfeifen‛ (= feifön), ‚pusten‛ (= bruvön), ‚niesen‛ (= snidön)‚... Vöds toniümädöl suämons in püks nutimik ye töbo dötumis plu lulis. Demü atos laibinos duin levemiko gretik mena tiköl‚ das edatikon vödis e suemodis pro dins valik ut, kels no givons okao toni. Nu kanoyöv fe säkön, sekü kod kinik püks menik balatik valik no dalabons vödis ot pro din ot u suemod ot. Pö mens balatik suemods leigik ebo no äsüükons sienodis u suemis leigikis. Jenöfo kanoy tikädön dinis taledik mu mödikünis de tikädöps distik tel, kil, igo fols e luls; samo sol ädajonon oki menagrupe bal asä nogani litüköl, votike asä uti vamüköl, e kilide asä uti glofi födöli. Ömans bevü nolavans nutimik lesagons, das su taled pükatribüts distik zao 15 dabinons‚ ad kels püks balatik distik 2796 mutons padilädön, kels nutimo nog paspikons.^[2] Fe vilons zepön demü lindiyanapüks zuo nog pükatribütis mödo plu tumis!! Pö atos mutoy sevön, das de bal u votik pükatribütas lindiyanik sonemik at vöds te kils jüä degtels ekömons jü ün ‚ sodas vo mutoy labön kredäli kolatifiledana ad sökön „nolavanis“ somik su frodaglad. Alo pö bidäds dofik, yelovik e vietiks menefa nutimik pükatribüts so distiks dabinons‚ das obinos plödakösömiko fikulik ad tüvön rupüki bal. Klienoy in sogods nolavanas ad givülön büiküno Stralopanes‚ kels zitevons sis milyels felis tuvemiko lardikis taledadila lulid, „rupüki“ somik‚ du lecedoy nutimo bantunapükis Zenoda-Frikopa asä jafodis tefädiko yunikis.

Näi spikazän, ma leced nolavanas, i lilamazän in brein evolfon ai gudikumo‚ e somo edvedon fino pötöfik pro sumod musiga. Äsä suemods dub vöds, so tonods päfümükons dub kanit. Fovo äkanoy rivön plüo gudikumo tonodalöpoti, plüo kuratikumo musigöms ädunodons. Primo tonodalöpot nendoto ibinon nefümik; pas pianiko tonodafagots kilüda, lulüda e jölüda, e me ats melod, edafomons okis.

Klülos, das edulos mö tumyels (milyels-li?) mödik‚ büä spik menik so ivolfon, das äfägon ad dünön uti, keli nutimo nemobs „nolavi“. Sevädiko nolav muton labön suemodis kuratiko fümikis; kanon nemögiko vobön, if men bal suemon me vöd ot votikosi, äsä telidan. Bi mens vo natälo no äbinons nolavans, primo suemods ti valiks te ätefons lifi balugik sa jafidi nulüdotas onik. Sekü atos kluo suemods ebo vönädiküns saidiko suvo epölükons nolavanis pö vestig kuratikum. Kio ebalugiköls spikastamäds nutimik obsik ibo lüjinons lü obs leigodü vödidafomam fa bidäds balugikün se tim vönik! Du obs distidobs pö subsat deklinafomis te folis‚ püks Lindäna-Germänik vönik nog älabons jölis, e pük Stralopik igo degvelis! Teiko pla suemod: „redik“ laboy in püks Nula-Seleänik suemodis no nemödikumis ka züldegzülis. Rulänans länas et löliko lüälons ad logamasienams, e suemons nosi de tik nolavik. Sekü kod at binos plödakösömiko fikulik ad sevükön netis et dö levalidaced Yuropik‚ kluo ad tidön ones füsüdi e kiemavi. Das pö büröletans obsik, pö Germänans vönädik, suvo no äbinos gudikum‚ tradut balid biba ini Germänapük fa bijop rianik: ‚Ulfilas‛ blöfon. In tradutod at ämutoy löliko spikön ma tikamod Germänanas vönädik. Somo Sanal ävedom „Pöpadük“, e sül ävedon „Pöpadükakur“. Ven lesedäbs äkömoms ini Gröneän, ad slopükön läskiomanis pro krit‚ ästadoms in ditretül semik, vio ämutoms tradutön suemodi: „Jipül Goda“, soäsä komädon in buk saludik. Ad reifön okis se ditretül lesedäbs protästik ätradutoms pö predam biba, topi, in kel vöd: „Jipül“ komädon‚ e keli läskioman nonik sevon, so: „Logolsöd „Fuküli“ Goda, kel moükom sinodis vola!“. Lekredinunans katulik ye äsumoms balugiko pla Jipül vödi latinik se vulgatabib‚ du äjonoms läskiomanes medü magods utosi, kelos „jipül“ binon‚ ed ätradutoms topi ot biba me vöds: „Logolsöd eli ‚Agnus‛ Goda, kel moükom sinodis vola!“

Pas dub penät piano idavedöl se spikatons pimagöl stab fümik suemodas balatik päseiton‚ e somo ämögos, das pük menik ädageton magedi püka pro tumats tribütas fluköfika. Fe i nog ün atim degtelat lafik pükas pepenöl ab edeadölas dabinon, kels to datik valik no äkanons paletuvön. Ad ons bevü votiks dutons: letrusk, hetit, kretiy e num semik lindiyas pipenöl; samo su Pasateän valöpop sevadik‚ (kel i panemon: ‚Waihu‛ ü ‚Rapanui‛, topon in Pasifean in fagot mö milmets 3500 de kontinän Sulüda-Meropik‚ e leduton de 1888 lü Cilän) stäls stonik degmetageilik plu 500 dabinons, kels fulons me penamamals lönöfik.

NOETS.

1. Bükapök; päkoräkon ad ‚Sleumer‛ in Volapükagased pro Nedänapükans, 1939, Nüm: 1, Pad: 12. (Noet redakana.)
2. Numi at „kadäm Fransänik“ elonon ün 1934. Ästeton leigüpo, das su taled lölik püks balatik 3964 mutons papatöfön as püks deadik. Mödiküno Linglänapük bo pepakon; pagebon bo nomöfiko fa mens 160 000 000, e zuo mens bo 60 000 000 suemons oni saidiko. Rusänapüki mens bo 150 000 000 spikons, Deutänapüki 90 000 000, Spanyänapüki 75 000 000‚ Fransänapüki 49 000 000 e Litalilyänapüki 45 000 000.

Se Volapükagased pro Nedänapükans 1938, Nüm: 6, Pads: 44-47.