Page:Agmoak-Didiwiten-Noli-Pangasinan-nen-Jose-RIzal-1963.pdf/533

This page has been validated.


"Laka lad kinen Kapitan General, insan,” kuanen D. Primitive;” paulian mo ak la dian bukor. In extre­mis extrema.(1) Itdan mo ak na naspot a pakauley na sakey a director a Romano tan ditan mo nanengneng ya ilaban koy bal .... ay, si insan ko.”

Tan ginapoan toy ganggan dia, ganggan diman, nankikiwal na estante, nanpipilat na papipapil, liblibro, sulsulat, tan arum ni. Nagogonoyan manliob so aliling na talaksan dimad kosina. Winawasay da ray eskopeta, inbabantak da rad sebekan so kalalatin pal tog; samay sakey a igaganggan dan bii ya labay to lawarin yatol so sampot na sakey a paltog ya ikanan angiob, akangel na tami.

Conservare etiam sperasti, perfida?(2) Dimad apuy!”

Tan intuloy toy panpupoul to.

Anengneng toy sakey a libron dagdaan ya inapisay katat na karnero tan binasa toy ngaran to:

"Revoluciones de Los Globos Celestes, por Coper­ nico.”(3) Pui! ite, maledicti, in ignem kalanis!” (4) kuan to tan imbuntok tod apuy.! Revoluciones tan Copernico! Kasalanan iran nantatapewan! Maong ingen ta akasahiak “La Libertad en Filipinas;(5) !Ta ta ta!” Anto ra yan liblibro! Diman kayod apuy!”

Tan pinopoulan iray liblibron anggapoy kaugsan ya insusulat na totoo ran yanoyanon panagnunot. Pati samay “Kapitan Juan” a mapmaimpis a libro kalamor ya anggapon balot so mauges a lugan to, ag nilaban. Talagan sustoy kuanen Primitive ya saray maong a totoo et ibayaran da ray makasalanan.

Kalabas na apat ono limay oras diad sakey a doipo na totoon ipapasen iran walay kanengnengan, ya agawa ed Intramuros, nasasalita ray agawgawa ed saman ya agew. Wadman iran nandaragop so akamayamay ya akukulaw tan magkapapaol laran mamarikit, saray kaasawaan tan anak day empiiados, a nanbabata ra tar mamaypaypay iran manubuwab. Diad saray lalakin wadman a sankanengneng ed lupa ra, ya singa met saramay bibii, so aral, inkatoo ra tan nanlapoan da, wa-
________

(1) No ambelat so sakit nakaukolan a mabiskeg so ipakanan tambal.

(2) Labay mo met sirin a yatol, sika paklap?

(3) “Say Itetolek day bitewen tan planetas” ya insulat nen Copernico.

(4) Diman kayo, inayew, ed apuy na dalikan.

(5) “Say Kawayangan ed Pilipinas.”

— 511 —