Page:An-El-Filibusterismo-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/148

This page has been validated.


138

-An gobyerno naghatag ha aton hin mga butáng nga waray ta pangarua, ngan diri ta pangangaruon... kay an pangaro... an pangaro karuyag sidngon nga mav kulang salit diri nagtutuman han iya turumanon... an pagtutdo ha iya hin paagi, pagsulsog ha iya, diri na hin pagtipa ha iya, usa nga pagtahap nga hiyá magsasayop, ngan daan ko iginyakán ha imo nga an sugad nga mga pamurubuot nagigin-pagpasipara patok han pagkahimo han mga pamunuan nga nagsasakop... an bungto diri hini maaram ngan an mga batan'on nga linalaksihán han pangiwakiwa diri maaram, diri nasabót, diri karuyag sumabót han karat'an han pangaro... han kamatinalapasnon didá hitó nga panhunahuna.

-Pasaylua ako, binmul-ang hi Isagani nga na- budlay han mga pangatadungan nga ginamit ha iya han abogado; -kun in usá nga bungto, ha sakób han mga balaod, nangangaro ha usa nga gobyerno, ito tungód kay gin-iisip nga andam hin paggawad hin kaupayan, ngan ini nga pangaro angay niya ikalipay, diri ikasina: inaaruan an iroy, diri an pangiruyón. An gobyerno, an ha akon kulang pa nga panhunahuna diri usa nga dimatupngan hin kinaadman nga nakakahimo hin pagkitá ngan pagtigó han ngatanán, ngan bisan pa kun sugad, diri angay masina, kay kitaa daw hinin Singbahan nga say la binubuhat in pangaro sa Dios nga nagkikita ngan nasabot han ngatanán, ngan ikaw ngahaw nangangaro ka ngan nag-uungara hin damo nga butáng dida ha mga hukmanan hitó ngahaw nga gobyerno, ngan ngadá yaná an Dios sugad man an mga hukmanan waray pa masina tungód hini nga mga pangaro. Aada ha kasingkasing han ngatanán nga an gobyerno, nga tinukod man ngahaw hin tawo, nagkikinahanglan nga abuyunan han ibá, nagkikinahanglan nga pakitaon ngan pabation han kamatuuran han mga butáng. Ikaw ngahaw diri ka natuod han kamatuuran hitón imo pagriwa: ikaw ngahaw sayod nga nag-uuripon ngan mabuutbuot in usa nga gobyerno, dará hin pagpakita hin gahóm ngan katigugaring, diri natugot han bisan ano tungod kay nahadlok o diri natapod, ngan an mga bungto la nga uripon ngan ginakutan an waray katadungan hin pangaro mga sano pa man. An bungto nga nasisina han iya gobyerno waray iba nga angay pangaruon kundi nga bumaya han iya gahóm.

An tigurang nagpupusing-ot ngan nagpipinilingpi-