Page:An-El-Filibusterismo-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/231

This page has been validated.


221


nga bagulbagól o bungó, mga pirá nga tulan hin tawo ngan hin mga dagko nga basahan nga hinapid hin maupay ha bawbaw han lamisa nga may adá usa nga palanggana nga may tubig ngan hin espongha. An baho hin apyan namamarág tikang didto ha sunód nga sulód nga nakakapasungót han pamarág didá ha hangin ngan nakakapapiráw, kundi an batan'on nailob, hinuhulós la hin tubig an mga alunggigising ngan an mga mata kay diri manta hiyá makaturog kun diri niya matima in usa nga basahán. Asya in usa nga libro hin Medicina Legal y Toxicologia ni Dr. Mata, nga ipinahurám la ha iya ngan iya iuulí layón ha tag-iya. An katedratiko diri nagaasoy han leksiyon hin diri sulsog hadto nga basahán ngan hi Basilio waray salapi nga ipinapalit hadto nga basahán, kay an mga libreros, napasangíl nga adto nga basahán igindidiri han censura ha Manila, ngan kinahanglan hukipan an mga empleados, nga nagpamahál han palít. Waray gud an batan'on pakalibáng, say na la an pagbinasá, nga waray sabót nga inabután hiya hin mga magnipis nga barasahón tikang ha gawás, nga nahananabi ha Pilipinas ngan hinngangaranán in mga tawo nga labi nga hintitigamnan na hadto nga panahón tungód han ira maisog ngan mapakaaluhon nga pagdará han mga tagá didto. Hi Basilio waray panahón nga ginagamit pamuklad hadto nga mga barasahón; tingali say ha iya liwát nakapugóng an panhunuhuna nga diri makalilipay an pagbasa hin mga pakaalo o pag- hangit ha buruka, ngan waray sadáng mahimo nga angay buhaton ha pamaribad o pagbatón. Ha kamatuuran an censura natugot hin mga pakaalo kontra han mga pilipino, kundi ini gindidid'an nga bumatón.

Ha butnga han kamingaw nga naguóp ha sakób han baláy ngan say la usahay danay hibatian in mahinay nga hagong tikang didá han sunód nga sulód, hi Basilio. nakabatí hin madagmit nga mga tunob ha hagdan, nga unina nagtara han kayida ngan magtipakada han iya hinmumutangán. Hinmangád han ulo, hinkit'an nga nabukás an purtahan ngan ha dako niya nga paghipausa, say inmulpot an burigó nga dagway ni Simoun. Tikang han hinabó didto ha San Diego hi Simoun waray pakigkita han batan'on sugad man kan Kapitan Tiyago.

-Komusta an masakit?-nagpakianá ngan sinmiplat hin dalikyat ha sakób han ruwáng ngan nakakitá