Page:An-El-Filibusterismo-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/236

This page has been validated.


226


paghagaklob han sada han purtahan ha kalsada.

—Kairo hini nga pagkatawo!— nagsiring ngan an iya mga matd napuno hin mga luha.

Ngan waray na hinumdom han pagtuon, an paniplat waray na hintatadungan kay say niya ginpipinanhunahund an kakablas hin palad hadto nga duha katawo, an usa batan’on, salapianon, may hibabruan, waray kabilinggan, tag-iya han iya turon, may masilaw nga kabubwason nga malalantaw, ngan hiya, an babayi, mahusay daw usd nga inop, uray, tugob hin pagtoo ngan wardy dum-it, ginmayuyo han mga paghigugma ug mga paghiyom, turon ha usa nga pagpuyd hin himaya, hin pagpauraha ha sak6b hin pagkabalay ngan tinahod han ngatandn, kundi, ha ira nga duhd, nga tug6b hin paghi­ gugma, hin mga inop, hin mga paglaom, dara hin mabudhion nga palad, hiya, an lalaki, laag, waray hingan ginbubutong han buhawi hin dugo ug mga luha, nagpapasardng han maraot, diri lugod han pagbuhat han maupay, nagsasalang han kadarayawan ngan naghuhupot han kasurusnan, hamtang hiya, an babayi, namamatdy didto han mga surupaton nga kasisidman ha sakdb hin usa nga claustro, kay napakadto pagbiling hin kalinaw, kundi tingali iginkita lugod hin mga kasakitan; nga sinmulod nga uray ngan waray dum-it, ngan namamatay layhot nga bukad!...

Pahuway ha kalinaw, waray palad nga anak han waray kalipayan ko nga tuna! Dad’a ha lubnganan an magpakabibihag nga hiyas han imo pagkabatan’on, nga nalaya nga sayo pa! Kun in usa nga bungto diri nakakahatag hin mahimungaya nga puy’anan han iya mga putli nga kababayin’an, ha sakob han birilhon nga katalwasan; kun say la han tawo mahabibilin nga sulundanon an kaarawdan han balo, mga luha han iroy ngan kauripnan han mga anak, gabdy kamo gumapil ha dayon nga pagkauray, lumson niyo ha iyo sakob han dughan an binhi han tidaraon nga waray katuhayan nga tulin! Ah, maupay ka kay diri ka malilisang didto ha imo lubnga­ nan kun hibatian an guliat han namamaghingutas ha mga kasisidman, hadton nasabot nga may ira pagkatakos kundi kinadinahan, hadton namamag-utnga kay waray katalwasan! Pakadto, lambrag hin babayi nga kinikita dida ha silaw han bulan ngan iginhihigaw han maglubay nga tiwayway han mga kawayan, say kadtua, upod han mga indp han tagsiday, an walog ha kadayunan! Mali-