Pelaez. An iya gugma kan Isagani nagpapas kay amo
na gihapon, an siyahan nga gugma nga binmutho dará
han siday, dará han pagbati. An mga hinabó nga lara
han mga paskin ngan an iya kabilanggo amo an naghukas
han batan'on han iya kamabihagon. Hino ba an sugad
kalurong nga mapakadto pagbilíng han kahihirutan,
hin pakig-unong han kapalaran han mga kaupdanan,
pagtubyan ha iya ngahaw, hingan an bug-os nga kalibutan
nagpapanago, nga nag-aalinggawas han mga kasalakban?
Usá adto nga quijotismo, usa nga kalinurungán,
nga diri igpapasaylo hin bisan hino nga tuháy
nga tawo ha Manila, ngan dako an katadungan ni Juanito
han pagpapihawi ha iya, han iya pagtikadto ha
Gobierno Civil. Kaiya daw la, an masinabuton nga
Paulita diri na makakahimo paghigugma hin usa nga
batan'on nga nagsasayóp hin pagsulsog han lagdaan han
pag-arangay, salit an ngatanán natalikód ha iya. Hi
Paulita nagtikáng hin pamurubuot. Hi Juanito tawo
nga listo, takós, malipaycn, pilyo, anák hin manggaranon
nga komersyante ha Manila ngan mestiso katsila
kun baga sidngon, o kun pagmamatuuran ta hi don
Timoteo, nga español de pura sangre; hamtang hi Isagani
usá la nga indiyo probinsyano nga say la gin-iininop
itón iya kagurangan nga duro in limatok, ruhaduha pa
an tulin, may batá nga clerigo nga tingali nadiri han
paggarbo ngan han sayaw, nga amo an ayón niya, ni
Paulita. Usá kaaga nga maupay an panhón inmabat
hiyá han iya kalurong hin paggapíl hadto nga tawo kontra
han iya kasibang, ngan tikang hadto inabat an
pagtikadugang han kabuktután ni Pelaez. An balaod
nga nabukwat ni Darwin gintutuman ni Paulita hin waráy
la iní sasabót, kundi tuman gud nga pagsugót: an
babayi natubyan han lalaki nga labi kamaabtik, an
maaram kumilos ha sakób han katilingban nga kinabubuhian,
ngan basi mabuhi ha Manila waray makakasubád
kan Pelaez nga tikang ha kabata daan na maaram
han ginuwatsi nga buhat.
An kuwaresma linmabáy, upód an iya semana santa, upód an damo nga prosesyon ug mga seremonyas, hin waray hinabó nga anó man kundi an urusahon nga pagburuka han mga artilyeros, ug an tinikangan waray gud mahidayág. Pinapan-gubá in kadam'an nga baláy nga pawod, binmulig didá hiní nga buhat in usa nga
