Page:An-El-Filibusterismo-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/359

This page has been validated.


349

-Oo, sangkay ko, kundi say darudamo nga naawas an maghugaw nga tinang-og! Imo ginpasulop an kaduntan han bungto ngan waray ka pagmamat mausa nga panhunahuna nga takós. Didá hini nga paghadak han mga kasurusnan say la mabutho an kamaluwad, ngan kun daw may tumurók ha sakób hitón mag-aga diri ibá kundi uhong, kay uhong la in naturók didá han kasighutan hin waray binhi nga gintatanóm. Matuod ito nga an mga kasurusnan hin usa nga pamunuan nakakaraot ha iya ngahaw, nakakabungkag, kundi napatay man liwát han katilingban nga iya ginup'an. Ha pamunuanan nga waray dungóg nahababahin in bungto nga waray kaarawdan; ha panugtanan nga waray kasingkasing, mga bungtuhanon. nga mga lamót ngan uripon han kapaw-an, mga kawatan ngan magtikas ha kabukiran! Kun asya an agaron sugad man an uripon. Kun asya an pamunuan sugad man an bungto.

Naghadi in dalikyat nga kamingaw.

—Kun sugad, anó in bubuhaton-nagpakianá an tingog han masakit.

—Mag-antos ngan magkabudlay!

—Mag-antos... magkabudlay...!-sinmubád an masakit hin mapait nga tingog;-ah! kasayunay hin pagyakan kun diri nag-aantos... kun an kabudlay may suhol.... Kun itón iyo Dios naungara han tawo hin sugad nga pag-ula, han tawo nga an tuman nabubuhi yaná ngan nagruruhaduha han kabubwason; kun nakakitá ka, sugad ha akon, hin mga magpakaluluoy, mga waray palad nga namamag-antos hin kastigo nga waray sanglit tungód hin pagtalapas nga waray nira buhata, mga pamatay basi matabunan an kanán ibá sayóp o basi diri abaton an kadiri pagkakatpong, magpakapapaid nga mga amay nga gingawad didá ha ira pagkabaláy basi managbalhas hin waray kapulsanan pag-inayad hin mga dalan nga nabubungkag kinaaga, kay an tuyo pagtanlod la ha kakablasan han mga panimaláy... ah! pag-antos... pagkabudlay... amo an kaburut'on sa Dios! Pag-antos... pagkabudlay.... Anó itó nga Dios?

-Usa nga Dios nga labí hin kamatadong, senyor Simoun, binmatón an padi;-usa nga Dios nga nagsisirot han kawaray naton pagtoo, han aton mga kasurusnan, han aton kakulang hin pagmahál han dungóg, han mga kadarayawan ha panagibungto.... Tinutugutan ta ngan