Page:An-El-Filibusterismo-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/42

This page has been validated.


32

natubyan han espada. Nakikiaway hin waray pag-isol sugad han tubak nga natukob maaram nga hiya titidson. sugad han langaw nga nakita han walog dida han salaming. Ah! an daba nga nakikiaway han mga kaldero ngan nagkakatipiktipik may pagkamakatarag-ob: may pagkamakaaramdok han kawaray paglauman. Ha mga adlaw nga diri niya ilinalakat, nagsusuduysudoy hiya han iya mga tuna may data nga eskopeta, nasiring la hiya nga may mga tulisan nga pinanhihikit’an ngan nagkikinahanglan hiya hin alam basi diri bihagon ngan mapirdi an kalipungan. Ngan basi pagsari kun makakaigo ba hiya, iya pinupusil an katamsihan, an mga bunga han kahoy, an mga alibangbang, hin unob nga igo, salit an lego nga administrador waray na pagpasipara pagkadto ha Sagpang hin diri upod in mga guwardiya sibil, ngan an suruguon nga nakakita tikang didto ha antaw han kahataas ni Ginahupan Tales nga nalandaw, nagsisinuduysudoy han iya mga karaanan baga an bantay ha bawbaw han kuta, nahadlok, waray na pagpadayon paghingyap hin pag-agaw han iya kalugaringon.

Kundi an mga hukom han bungto ngan han didto ha kabesera diri namamagpasipara ha iya pagpadaog kay nagkakahahadlok nga kahukasan, ira ginmamaanan an nahmabo hin usa nga gidayon naliwanan. Ngan ha kamatuuran diri magraot adto nga mga hukom, mga tawo adto nga mga kasingkasingan, mga buutan, magupay nga bungtuhanon, mga susgaranan nga amay hin panimalay, mag-upay nga anak... ngan mag-aram maghunahuna han kamutangan han makaluluoy nga Tales hin mauruupay pa han hinbabaruan han mao ngahaw nga Tales. An kadam’an ha ira maaram han tinikangan, ha sakob han kinaadman ngan han kaagi, hadto nga mga tuna; maaram hira nga an mga prayle, ha sakob han ira mga lagdaan nga ginsusugot, diri makakag-arog hin mga pagkakalugaringon, kundi maaram liwat hira nga an pagkanhi tikang ha hirayo, pagtabok han kadagatan basi magkapot hin katungdanan lakip in gimaupayi nga panuyo ngan unina kakawangon tungod kay in usa nga indiyo nahagaroy hin pagtoo nga an pagkamatadong binubuhat dinhi ha tuna sugad man didto ha langit, amo ngahaw! usa nga urusahon! Hira may mga pamilya ngan may iroy nga ginpipinadaraan hin kuwarta, ngan ano pa in malabaw hin kaminahal han