Page:An-El-Filibusterismo-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/47

This page has been validated.


37


la ha iya nahuygo ako. Diri ko mahihimo hin diri ako baydan hin utang, abá!

May usa nga kaamyaw nga naiparakiana na kan Hermana Bali kay ano nga diri hiya binabaydan kan utang ha iya nga gutiay, kundi an mapiskay nga panggiggera sinmabot ngan nagyakan dagos:

-Maaram ka, Julí, kun ano in imo bubuhaton? Utang maduha kagatós kapisos, igarantiya an baláy, babaydan kun an kalipungan magdaóg.

Amo ini an gimaupayi nga panhunahuna ngan an ngatanan nagkasarabot nga buhaton dayon hadto nga adlaw. Hi Hermana Balí nagsiring nga uupdan niya hi Juli ngan ngaduhá nagsudoy han mga salapian ha Tiani kundi waray gud may naruyag pagkarawat hadto nga kondisyon; nasiring hira nga an kalipungan mapipirdi, ngan an pag-ugop hin usa nga kaaway han mga prayle usa nga pagtagya ha ira kasinahón. Ha katapusan, usa nga makidiyós nga tigurang nga babayi naluoy han iya kasugad, pinmahurám hin salapi an kondisyon nga hi Juli masingadto anay ha iya pagsirbi hamtang diri pa mababaydan an utang. Ha luyó nga bahin hi Juli diri damo an buruhaton: pagtahi la, pangadi, pag-upód han lagás ngadto ha singbahán ngan pagpuasa para ha iya hin mga talagsa. An daraga tinmangdo, nagkakaluha an mga mata, kinmarawat han kuwarta ngan nagsaad hin pagtikáng pagpasugo han kabuwás, Pasko pa ba nga adlaw.

Han paghibaró han apoy hadto nga dapít pagbaligya, nagtikáng pagtinuok sugad hin bata. Anó na! Adto nga iya apó nga diri niya tinutugutan pagpaadlaw kay mag-iitom; hi Julí, an bibyuuson an mga tudlo ngan limbaon an mga tikód, ano na! adto nga daraga, an labí kamatahóm dida ha baryo, tingali bisan pa didto ha bungto, nga gin-aagahan la ha tungod han iya tangbuan an mga maghaharaná panagkinaskas ngan panagkinanta, anó na! An amo la nga apó, an amo la nga anák, an amo la nga kalipayan han iya rutay na nga mga matá, adto nga bata nga iya gin-ininop nga magsasaya na hin de cola, nga maaram na magkinatsila, nga naparayaw nagpipinaypayon han iya pinintaran nga abaniko, sugad han mga anák han mga manggaran, adto nga bata masulód hin pagkasuruguon basi pagbinusaan ngan pagbasulon, basi an iya mga tudlo managhikaraói, basi ku-