Page:An-El-Filibusterismo-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/79

This page has been validated.


69


misola ha adlaw-adlaw ngan an pagdiri han kadamo nga mga binurdahan nga ira sapót. Katima, dadad'on ha kadam'an nga baláy panungbaláy han mga urupod kay manhaharók han kamót; didto pasasayawon, pakakantahón, paluluwasón han pagpasalamat nga ira hinbabaruán, maruyag-rumiwa, umayón-diri han ira mga sul-ot, lakip an mga kulitog o paghimulay nga kabatasanan kun pinanunulos hin pamaglinuróng. Tinatagan hirá hin kuwarta han mga urupod nga dayon kukuhaa han ira kag-anák ngan masukot diri na nahauuli. An waray ruhaduha nga ira hin-aaguman dida hiní nga mga pyesta amo an agi han mga kulitog, an kamakuri han dinará ha lawas ngan kaduwás an dusol tungód han lunlon nakakaon nga mga karan'on ha balay han mga kaurupdan. Kundi amo ini an kabatasanan ngan an kabataan nga pilipinhon nahamumugso dida hini nga mga ugay, nga ha katapusan amo an diri uraura kamabiduon, diri kaupay mabug-at pagdad'on hadto nga mga tawo...

An mga tawo nga hamtong na, nga naglulugaring na pag-ukóy, nairog hiní nga pyesta. Nalaoy han mga kag-anák, kabataán, naluhod ha usa nga tuhod ngan naghahatag hin maupay nga pasko; an ira pinaskuhan amo in mga magtam-is, bunga hin kahoy, usa kabaso nga tubig o usa nga gutiay nga hatag nga an tuman nga himurulsan.

Hi Tandang Selo nagkikinita han iya kasangkayan nga nagpapanlabáy ngan nagpipinanhunahuna hin mapaít nga hadto nga tuig waray gud niya andam nga pinaskuhan ha bisan la kanáy, ngan an iya apó linmakát, sugad man waray, ngan waray ngani paghatag hin maupay nga pasko. Tinuyo adto ni Juli basi hiya diri mabido o paghingalimót?

Han pagtapó ni Tandang Selo han iya kaurupdan nga nagpanungbaláy, dará an ira kabataan, ha dako niya nga paghipausa, waray hiyá pakayakán. Kawang an iya panalinguha, waray gud tingog nga iya naluluwás. Ginhinapyod niya an iya but-ol, ipinipiling an iya ulo, waray gud nahihimo! Nag-itarawa kundi an mga im-im kinmurog la; usa nga tingog daw an huyóp hin hasuhasán amo la an iya nahimo. Nanhipangangá, pinanngalasan an kababayin'an.

-Ngula na, ngula na!-naggugliat, nagkakalilisáng ngan gilayón narigumok.