Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/244

This page has been proofread.

234

An mga timawa nga indio, siring pa han korresponsal, waray hinsasabutan dida hini kundi an mga pulong la nga "guardia civil" "tulisan", "San Diego" ug "S. Francisco"; nanngabat han maraot nga buot han alperes, han pangisog han magwarali, ngan nagpakasiring nga say kinasisinahan an alperes kay diri nananakop han mga tulisan, Hi S. Diego ngan hi S. Francisco asya in mananakop, ngan uupayon nira nga paagi, sugad han hinkikit'an didto hin usa nga istampa ha kombento ha Manila, nga hi S. Francisco, tu- ngod la han iya bakgong, nakapugong han pagsulod han kainsikan hadto han siyahan pa nga mga tuig han pag-abot han kakatsilaan. Salit diri harumamay an kalipay han mga magpakidiyos ha pagpasalamat han langit hini nga pagtam- bulig ngan pagtuod nga mapoo na ngani an mga tulisan say na man pupuuhon ni San Francisco an mga sibil. Salit inuruupay nira hin pamati kan P. Damaso nga nagpadayon;

-Gilalabawi nga senyor: An dagko nga butang dag- ko gihapon nga butang bisan itupad han kagudtiayan, ngan an kagudtiayan gudti manta gihapon bisan ipadang han mga dagko. Asya ini an nahaaasoy ha mga Kaagi, kundi tungod kay an mga Kaagi nahaiigo makausa ngan nagsasayop hin uusa kagatos,(4) kay kabtangan han tawo an pagsayop: er- rare est hominum (3) pulong ni Ciceron, an may baba may paghisala, (6) pulong didto ha amon, an kasayuran hini nga darudamo an haglarom nga kamatuuran nga diri nahaaasoy ha mga Kaagi. Ini nga kamatuuran, gilalabawi nga senyor, ginluwas han Espiritu nga diyusnon" han iya gihataasi nga kinaadman nga waray pa matukib han tawo tikang pa ha mga panahon nira Seneca ug Aristoteles, an mga makina- admananon nga kapadian hadton kamaihaan na nga mga adlaw, ngada yana hinin aton magpakasasala nga mga pa- nahon, ngan ini nga mga kamatuuran asya ini, nga an gud- ti nga butang diri kay unob la nga gudti, kundi dagko, diri dida kun itinatanding han mga gudti, kundi ha tupad han gidadagkui nga mga butang ha tuna, ngan ha langit, ngan ha hangin, ngan ha panganuruon, ngan ha kadagatan, ngan ha walog, ngan ha kinabuhi, ngan ha kamatayon!

-Amen!-binmaton an puno han mga taga V. O. T. ngan nangudos.

Ini nga mga pulong, nga gin-aram niya ha usa nga parawali ha Manila, karuyag ni P. Damaso igpakalas han mga mamarati, ngan matuod man gud, an iya espiritu