Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/250

This page has been validated.

240


mamatay ha bilangguan hin waray sakramento, han mga tulin nga magraot, mga mestisilyos nga mga palabilabion ug mga suplado, mga batan'on nga sabihondos, filosofillos o pilosopillos mga abogadillos, estudiantillos ug iba pa— Kilala ta na an batasan han damo ha aton nga kun karuyag magtamay han ira kaaway, an ngatanan nga pulong binu- butangan la hin illo, kay an utok waray na sadang mahimo, ngan dako na nga himaya.

Hi Ibarra nagpipinamati ngan nasasayod hadto nga mga paaliday. Tinatalinguha niya in diri pagpaabat han iya kangalas, iginbibiling niya an iya mga mata han Dios ug han mga punuan, kundi waray didto hinkikit'an kundi mga la dawan la hin kasantusan, ba man an Alcalde naghihingaturog.

Igo man nga an kasindak han magwarali nagtitikadako. Nahanabi han una nga mga panahon nga an ngatanan nga pilipinhon, kun iginhihisugat han padi natukas, naluhod ha tuna ngan humarok han kamot han padi. —Kundi yana, —nganiya pa, -natukas la kamo han iyo takukong, o kalo man nga kastorilyo, nga iyo pinahihilig pagtukdo, paghirot nga diri maguba an iyo hiplay! Nasiring na la kamo Buenos dias, among! (18) ngan may ada mga magpalabilabion nga mga estudyantilyos de poko latin nga bakay kay nagtuon ha Manila, o ha Europa man, nakakasiring na nga makakahimo na hira hin pakiglamano han padi, diri pagharok... Ah! an adlaw han panudya diri na maiha, matatapos na an kalibutan, igintagna na hin kadam'an nga mga santos, mauran hin kalayo, bato ug abo, pagsirot han iyo pagpalabilabi!

Ngan magtugon han bungto nga diri magtundog hito nga mga salbahes, kundi paglikyan ug ikangalas kay mga eskomulgados.

—Pamati kamo han mga pulong han mga santos nga konsilyo! —nganiya. —Kun in usa nga indiyo igkikita ha aalan hin usa nga padi, kinahanglan tumungok han ulo ngan iduhol an tangkugo basi an among dida dumuon; kun an padi ngan an indiyo magkasi nangangabayo, an indiyo mapaukoy, matukas han takukong, kun kalo man, ha dako nga pagtahod; ta, kun an indiyo in mangangabayo, an padi diri, an indiyo kinahanglan humawas dida ha kabayo ngan diri mabalik pagsakay tubtob nga diri sisidngon han padi nga sulong!(19) kun diri man, niyan kun harayo na.