pangisog. Hi Fr. Damaso, dara han paniguro, nakabuhat, kundi pinitlok han batan'on ngan pag-uy-ugon tubtob han paghipaluhod ngan paghipatungok.
— Sr. Ibarra, Sr. Ibarra! —may nagpakamugo.
Kundi waray gud may nagpapasipara pagdaop, bisan an alperes, tungod han sipol nga naggigilanggilang ngan tungod man liwat kay ira ginbabanabana an kusog han batan'on ngan han iya dako nga kasinahon. Ngatanan baga in pinanlilipakan.
— Kamo dida! Kamo nagpipinamati la, yana akon na man pagkiwa. Akon hiya ginlinikayan, kanan Dios igindulong ha akon, mag-igo na la an Dios!
Naghuhuot na an pagginhawa han batan'on, kundi an pransiskano waray pakakabuhi dida han puthaw nga mga butkon bisan duro an iya pag-imakabubukalas.
— Maupay adin putok hadin akon kasingkasing, inin akon kamot diri magsasayop.—Ngan maniplat paluyuluyo.— Siyahan, hino dida ha iyo an waray hagugma han iya amay, hino in nagpakaraot han iya ngaran, an natawo ha butnga hin kahimtang nga makaaalo ug diri sadang iasdang?... Nakita ka? Naabat hito nga kamingaw? Padi nga panlawas hin usa nga Dios ha kadait, nga puno an imo baba hin mga pulong nga diyusnon ug mga banal ngan ha kasingkasing naghuhuot an hugaw, waray ka ada kilala hin amay... kay kun namay-ada ka nakakahunahuna ka hin maupay! Nakita ka? Dida hito nga kadam'an nga imo gintatamay waray usa nga sugad ha imo!
An mga tawo nga naglilibot ha ira nagpapakasiring nga mapatay hiya hin tawo, namag-idaraop.
— Isol!— sinminggaak liwat hin tingog nga makalilisangano? Nahadlok kamo nga dum-itan ko inin akon kamot hin dugo nga mahugaw? Diri ako nasiring nga maupay an putok hadin akon kasingkasing? Paantaw kamo, kapadian, mga hukom, kamo nga nakakasiring nga lain kamo nga mga tawo, nga nakakasiring kamo nga lain an iyo pagsurundan! An akon amay maupay nga tawo, pakiana hito nga bungto nga nagtatahod han iya ngaran. An akon amay maupay nga bungtuhanon: nag-antos hiya tungod ha akon ngan tungod han kaupayan han iya tuna. An iya balay bukas ha ngatanan, an iya tangkaan andam han mga sumasaka, han mga taga lain nga tuna, han mga hinalin nga ngada ha iya dadangop ha ira pagkuri! Ma-
