Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/294

This page has been validated.


284


Pamunuan, ha Pagpalakat han Panginabuhi, ha Paghukom ug Pagkaluoy ug iba pa; ngan an maraot pa kay ha tagsa nga turumanon kinahanglan mapakiana kami anay didto han harayo nga Iroy nga Tuna nga asya an nauyon c nariwa, danay ngani diri manginano hin maupay han amon pinangangaro. Unina nasiring kami an kakatsilaan: an dako in garap gutiay man lugod an agi!(3) Labot pa, kami an nagpapakanhi diri kami sayod han kahimtangan han bungto ngan nagikan kami dinhi kun natitikangan na namon pagkilal'a. Ha imo makakahimo ako pag-asoy hin waray likawlikaw, kay waray man la pulos an maglilirong. Kun didto ha Espanya, diin an tagsa nga bahin han pamunuan may tungod nga Ministro, nga didto katawo ug katubo, nga may pahayagan ngan may tingog an bungto; nga didto an huyayag nga pagtipa nakakapukrat han mga mata han mga punuan ug nakakatutdo ha ira, diri gihapon tunay ngan may ada la gihapon kasurusnan, urusahon nga dinhi diri maginmasamok nga kulang han mga kasangkapan didto labi na nga nagmamalahimo ha kasisidman in usa nga gamhanan nga kaaway. Diri kami, an mga punuan, kinukulang hin maupay nga kaburut'on, kundi napipirit kami hin pagsarig han mga mata ug mga butkon, han iba, nga kaurog diri namon kilala ngan tingali nagtatalinguha la han ira lugaringon nga kaupayan, diri an kaupayan han ira tuna. Ini diri amon sala, kundi dara han mga kahimtangan; an mga prayle nabulig hin pakalahos dida ha kakurian diri la kay harumamay. . . Ikaw nakakaaghat han mga panalinguha ko hin pag-ugop tubangan pa nga inin diri namon hiro nga pamunuan diri ha imo makaraot. . . Diri ako makakahimo panabag han ngatanan ngan diri man liwat ngatanan makakadangop ha akon. May ada ko mahihimo nga kaupayan ha imo? Ano imo karuyag pangaruon?

Hi Ibarra namurubuot.

—Senyor, —nagbaton, —an labi kadako ko nga hingyap asya an kamurayawan han akon tuna, kamurayawan nga karuyag ko nga didto utangon ha Tuna nga Pinakairoy ngan dida han pangahas han mga taghimungto, ngan adto ngan ini magbulig hin dayon ug mag-unong hin usa la nga hingyap ug usa la nga panalinguha.

Ginkinita hiya ni S. E. hin pira kadali, pagkinita nga waray man liwat piruki ni Ibarra han iya kinaiya nga paniplat.