Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/329

This page has been validated.


319


maupay nga mananambal ngan tingali man gud nakaagi hin salapi kun waray an Protomedicato(11) ha Manila habaro han mahal niya nga pagsukot ngan han iya pakigpaisan nga nakakaraot han iba.

Binmulig ha iya in mga taghimungto ngan mga propesor. —Hombre! —nganira han makugi nga Dr. C., —pabay'i pa ito nga makaagi hin gutiay nga puhunan, kay makatirok ngani ito hin unom o pito kayukot kapisos bangin umuli na ito ngadto pag-ukoy hin mamingaw didto ha ira. Kun baga tukibon, ano man imo labot? Nga nagpipinanlimbong hinin mga hangahang nga mga indiyo? Managtagam hira. Usa ini nga waray palad intawon, ayaw na pag-agawa iton aada na ha iya mga kamot.(12) Tumana an imo maupay nga pagkakatsila!

An doktor, kay maupay man gud nga katsila, inmalagad na la ngan iya ginpabay'an; kundi an sumat nahasangyaw ha bug-os nga bungto ngan an mga tawo nagtikang liwat hin pag-alang pagtawag ha iya, ngan tikang dida hini nga adlaw nagtikawaray hi D. Tiburcio de Espadana mga magsakit ngan binmalik hiya pagpakilimos, haros, han kinakaon ha adlaw-adlaw. Hadto nga panahon nasumatan hiya hin usa niya nga sangkay, nga iginkahinasa anay ni Da, Victorina, han ginkakasuruk'an hini nga ginang, han iya kamainugupon han Iroy nga Tuna ngan han iya maupay nga kasingkasing. Daw kinita dinhi ni D. Tiburcio in pinit nga langit,(13) salit nangamaya nga hiya igpakilala.

Hi Da. Victorina ngan hi D. Tiburcio nagkakita. Tarde venientibus ossa(14), nakakasiring hiya! kun maaram pa unta hiya maglinatin. An ginang pasaw na; an iya hadto marampag nga buhok, siring pa han iya suruguon nga babayi, baga na la ito yana in lasuna kadako kun pinupungos; kuros na an iya bayhon ngan maningutingo na an iya mga ngipon; an iya mga mata, sugad man, rabi na kaupay; ginkikinurapkurap na niya kun isinisiplat ha antaw; an iya batasan an asya la gihapon.

Kahagos hin tunga hin uras nga himangraw nagkasabot hira ngan naggitangdo. Hinaot pa unta napili niya in katsila nga diri piol, nga diri ngual, diri dangas, diri sulam, ngan diri uraura nga nagtatalbo an laway kun nagyayakan ngan nagmabakudbakod unta ngan naharuhataas in dungog, siring pa hin iya; kundi an sugad hini nga mga katsila waray gud ha iya pagpasipara pagsiring. Nakadamo hiya pakabati