Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/330

This page has been validated.


320


hinin mga pulong nga nasiring: "La ocasion la pintan calva"'(15), salit waray na hiya pagruhaduha nga hi D. Tiburcio asya na ngahaw an higayon kay, tungod han magpait nga mga gin-antos, dako an kadangasan.(16) Hino an babayi nga diri magmamatong ha ikakatluan kagduha nga panuigon?

Hi D. Tiburcio man baga inalpan hin gutiay nga kasamdong ha pagdumdom han mga gab-i nga iya ipakikigasawa. Ihinihiyom na la niya ha pag-ilob ngan say niya gindudumdom an magutom nga iya kasugad. Waray niya mga hiringyapon ug mga ungarad'on; yano la an iya mga karuyag, hamubuay an iya panhunahuna; kundi, an iya kasingkasing, nga uray pa ngada hadto, naghingyap hin lain nga pagsasaurugon. Hadto han bata pa hiya, kun kataliwan han buhat tima na niya ititimo an inarikawot nga panihapon,,(17) nahundarig hiya didto ha iya minapot nga higdaan pagtunaw han iya itinil-og, nahangangaturog hiya pagdinumdom hin usa nga ladawan nga mahiyumhiyom ngan mainugayon. Unina, han nagtitidugang na an mga kabiduan ug mga kakablasan, naglabay an mga tuig ug an maambong nga ladawan waray umabot, naghunahuna na la hiya hin usa nga maupay nga babayi, nga buhatan, makugi, nga makakahatag ha iya hin gutiay nga kalungganayan, makakaliaw ha iya han mga kagul'anan ngan makikigbalingkot man ha iya usahay. Oo, iya gindidinumdom an balingkutay sama han kalipayan! Kundi, an kalugos na niya hin pagtinabuktabok han kadagatan pamiling, diri na hin salapi, kundi bisan na la magutiay nga kahimyangan ha pag-ukoy ha maurhi nga adlaw; han pagsakay na niya ngadto ha Pilipinas dara han mga sumat han mga igkasi katsila nga tikang ha higrayo nga kadagatan,(18) an iya mga inop na gin-usa nga matahom nga mestisa, usa nga mahusay nga indiya nga dagko ug mag-itom an mga mata, nga napuputos hin mga igagama ug mga panapton nga magsilḥag, luob an lawas hin bulawan ug mga brilyante ngan nag-iipa ha iya han iya gugma, han iya mga kotse ug iba pa. Han pag-abot ha Pilipinas nakasiring nga matutuman niya ini nga mga inop kay an kadaragan'an nga nagpapakada ha Luneta ug Malecon,(19) sakay hin mga sinalapian nga sarakyan, naniplat ha iya hin baga may dara nga tuyo. Kundi han kahukasi na ha iya, an mestisa, an indiya, napara ngan say na man iginlugos niya pagpaguop han iya hunahuna an lada-