Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/332

This page has been validated.


322


di ha siyahan nga gab-i hi Da. Victorina ginsuulan hin tiyan ngan hi D. Tiburcio nagpasalamat sa Dios ug nanalinguha pag-ataman ngan pagmangno. Ha ikaduha kagab-i gintuman niya an iya kamaupay nga tawo ngan han pagkabuwas, han paghiling niya ha panganinawan, tinmawa hiya hin masamdong ngan nabuksan an iya mga lagos nga waray ngipon: haros nalagas hiya hin kanan napulo katuig.

Tungod han kalipay ni Da Victorina nga nakaasawa, iginpahimo niya an iya asawa hin ngipon nga kuhakuha ngan nagsugo hiya nga pag-aydan ug pagpanaptunan han magupay nga parapanahi ha siyudad: nagtugon hin mga kalesa ug mga aranya(22) nga sarakyan, nangaro nga parad'an tikang ha Batangas ug Albay han mga gimaupayi nga kabayo ngan nakaarog pa ngani hin duha nga kabayo nga de carrera nga padadalaganon ha tiarabot nga rurumba.

Hamtang nagtatamo hiya han iya bana waray man liwat hiya hingangalimot han iya kalugaringon nga lawas: binayaan niya an saya nga seda ngan han bado nga pinyangan say ginamit an pamanapton nga tinaga-Europa;(23) liniwanan an yano la nga kapungos nga pilipinhon kay say niya ginamit an may patubok nga pinun'an hin diri buhok, ngan ini nga pamanapton nga diri nga gayod ha iya naangay nakabungkag han mamingaw nga pag-ukoy han murayaw ug waray mga buhat nga iya mga kaamyaw.

An bana nga diri niya buot lumakat nga magtitiil, kay an babayi diri buot nga hikit'an an kapiulan, ngadto kanunay pakikigsuduysudoy ha mga kapiliwan, ini ha dako nga kasakit han asawa nga karuyag iparayaw an iya bana ha mga parasyadahan han kadam'an, kundi iniilob na la tungod ha matam-is nga pagkaasawa.

Nagtikang an salipod han paghinabihi na han bana han bukbok nga bugas, nga nasiring hiya nga adto limbong, diri kinaiya; hi Da. Victorina nagkuriot ngan sumiplat ngadto han kuhakuha nga ngipon. Dida hini an bana nahapaukoy ngan an asawa sinmabot han kanan iya bana nauuritan.

Waray kaiha makasiring nga hiya burod ngan iginpasabot han ngatanan niya nga kasangkayan:

— Ha sunod nga bulan ako ngan hi de Espadana magikan kami ha Peninsula; diri ko karuyag nga inin amon anak matawo dinhi ngan pagngaranan nga insurrekto.

Iya binutangan hin de(24) an apelyido han iya bana;