24
—Mahinay nga pag-uswag!—nagmugo hiya ngan magpadayon han lakat tipakadto ha dalan Sacristia. An mga mamaraligya hin sorbete namamagginugliat: “Sorbeteee!” Mga tinghoy la gihapon an suga han kainsikan ug kababayin’an nga magtirinda hin mga karan’on ug mga prutas. —Kaurusahon!— an iya naluwas; —asya la gihapon ito nga insik, may pito na katuig ngada yana, ito nga tigurang nga babayi . . . asya man la gihapon. Baga sugad hin yana nga gab-i nag-ininop la ako hin kanan pito katuig nga paglakaton ha Europa! . . . Ngan, marahalon nga Dios! waray la gihapon kaayad an bato nga araydon han akon pa paglakat. Matuod man gud, nakada pa nahabubulag an bato nga naluka dida ha ligid han dalan dida ha may likduan tikang ha Kalye Sacristia(1) ngadto ha San Jacinto.(2) ' Dida han nagkikinita hiya hini nga katingalahan, tigaman han kawaray barubantand han mga butang didto ha Pilipinas, tuna han waray kamurayawan nga pag-ukoy, usa nga kamot hinmapon hin magaan ha iya sugbong; linmingi hiya ug say niya iginkaatubang an tigurang nga tenyente nga nagkikinita ha iya, naghihipahiyom; diri na dara an iya pamayhon nga kuriot nga asya an kinikilal’an gud han iya pagkamilitar. —Batan’on, pagtagam ! Tigamni an nahinabo hadton imo amay! — nagsiring. —Tabi daw, pag-abat ko ikaw nakakilala hin maupay han akon amay! . . . Makahimo ka pagsumat ha akon kun napaunano ngan diin kamatay?— —Kay diri ka maaram?— nagpakiana an militar nga hinmunong. —Akon iginpakiana kan D. Santiago kundi buwas pa an saad niya ha akon pagsumat. Kay hinbabaruan mo? —Kaiya, bisan hino sayod hito! Didto kamatay ha bilangguan! An batan’on inmisol ngan pagpauruk-urukan hin kita an tenyente. —Ha bilangguan? Hino in namatay ha bilangguan? — nagpakiana. —Ada, an imo amay nga nakadto nabibilanggo,— binmaton an militar nga dapit nahatitingala. —An akon amay . . . ha .bilangguan . . . nabibilanggo?
