Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/351

This page has been validated.


341


mga utang ngan ig-uunong ko an akon kinabuhi! Ngan ini nga adlaw maabot, kun diri ta, waray Dios!

Ngan an tigurang binmuhat, nakurog, naglalaga an mga mata ngan maaningal an tingog, nagsiring, nakapot han iya haglaba nga buhok:

—Maldisyon, maldisyon ini ha akon nga gin-ulang ko an panimulos han akon mga anak; ako la ngahaw ha ira in pinmatay! Kun ginpabay’an ko nga mamatay an salaan, kun waray ako pagmatuod han kamatadong sa Dios ngan han mga tawo, niyan hahani unta an akon mga anak, mga palagiw tingali, kundi hahani ngan diri unta nagkakamamatay ha darahog! Diri ako angay nga amay, salit nawaray ako anak! Maldisyon ha akon nga, ha akon mga panuig, waray ako mahabaro pagkilala han akon kamutangan! Kundi ha kalayo ngan ha dugo, upod an akon lawas, bubulson ko an ira kasugad!

Ngan dida han pamati niya han iya kasakit narabot han waray palad nga amay an iya buhok ha ulo, nabukasan an kasamdan dida ha agtang ngan inmawas in dugo nga damo.

—Ginhuhunahuna ko an imo kasakit,— ngani Elias,—ngan nasabot ako han imo tuyo; ako sugad man ha imo, kundi, ha paghirot na la nga samaron ko in waray labot ginapilan ko an kalimot han akon mga kabido.

—Ikaw makakahimo hin kalimot kay bata ka pa ngan kay waray ka kamatyi hin anak, waray ka kawad’i hin amo la nga paglaom! Kundi igsasaad ko ha imo nga diri ako maglalabot han waray sala. Nakita ka hini nga kasam­dan? Tungod la nga diri mamatay in usa nga makaluluoy nga kuwadrilyero nga nagtutuman han iya katungdanan, pinmasamad ako.

—Kundi hunahunaa, — ngani Elias, kahagos hin usa kadali nga diri pagtingol; — hunahunaa an makalilisang nga tap-ong nga imo igsasakit han aton magpakapapaid nga mga bungto. Kun tumanon niyo an iyo mga tuyo, an iyo mga kaaway mabulos man, diri dida ha iyo, diri dida han may mga salsalon, kundi dida han bungto nga asya an kabatasanan nga ginsasala, ngan dida hini, kadako han mabubuhat nga panalumpigos!

—Mag-aram an bungto hin pangaway, mangalasag an tagsatagsa!

—Sayod ka nga diri ito mahihimo! Senyor, kinilala ta ikaw ha una nga panahon han maupay pa an imo kamu-