Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/369

This page has been proofread.
359

mahusay nga Victoria, sinmulod an daraga ngadto han iya higdaan.

Hadto ngahaw nga gab-i ipinakuha han magtiayon an ira mga butang, sinmukot kan Kapitan Tiyago han kanan pagbulong, nga pinmaabot hin may pira kayukot, ngan han pagkabuwas, agaaga pa, sumakay tipakadto ha Manila dida han kan Kapitan Tiyago sarakyan. Ibinilin han aluhanon nga Linares an pangayat han alperes pagbulos.

XLIX.
"QUANTUM MUTATA AB ILLA."

"Volveran las oscuras golondrinas. . .(1)

Becquer.

Sugad han sumat ni Lucas, hi Ibarra inmabot han pagkabuwas. An siyahan nga iya linaoy amo hira Kapitan Tiyago, unay pagkita kan Maria Clara ngan hin pagsumat man han mahatungod han Tuluuhan: may dara niya nga surat ngada han padi mahatungod hini, surat nga agi gud han arsobispo. Diri harumamay an kalipay ni Dada Isabel nga may pagkaruyag han batan'on ngan diri gud naayon nga say maasawa han iya umangkon hi Linares. Hi Kapitan Tiyago waray dida.

―Dayon, ― ngani han dada, nagkinatsila hin diri tuhay;― Maria, hi D. Crisostomo nahabalik na ha grasya sa Dios; deskomulgado na han senyor Arsobispo.

Kundi an batan'on nahapaukoy na la, an iya kalipay hinmunob ha iya im-im ngan an mga pulong nawara ha panhunahuna. Didto ha may suy-ab, natukdaw, tupad kan Maria Clara nakadto hi Linares naghihinugpong hin mga bukad ug mga dahon han balagon; ha salog nagsasarang in mga rosas ngan mga marol. Hi Maria Clara nahandig ha usa nga butaka, duason, mahinuklugon, mabiduon an pagpaniplaton, nag-iinuyag hin usa nga paypay nga marpil nga diri ngani natupong hin kamabusag han iya bibyuuson nga mga tudlo.

Han pagpakakita kan Ibarra, iginduas hi Linares, hi Maria Clara namula. Nag-iburuhat, kundi kinulang hin kusog, tinmamod na la ngan hibuhian an paypay.

Usa nga mabug-at nga kahilom inabat ha pira kadali. Katapos, hi Ibarra nakahimo pagdaop ngan mamulong hin nakurog nga tingog: