Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/383

This page has been validated.
373

batan'on nga asawa, igin-guos ha usa nga kabayo nga ginsusunod hin kadam'an nga tawo nga waray kapaid, ginlalatob ha ikinapag-abot hin likduan, ha atubangan hadto nga kadam'an nga iya kabugtuan ngan harani han kadam'an nga singbahan han Dios ha pagkadait. An waray palad, nga nagintampalasan na nga dayon, katapos pakatuman han kauhaw han mga tawo han iya dugo, han iya gin-antos ug han iya mga siyabaw, ginkuha na la dida ha bawbaw han kabayo kay napad'an hin kalibutan! Ngan hinaot pa unta kun namatay na la! Katapos hadto, buhian, dara han kawaray paid han mga punuan; an iya asawa, nga burod, nagpakilimos ha ngatanan nga balay hin iginmamangno han masakit nga bana ngan han makaluluoy nga anak, kundi kawang la, hino in maduhol han asawa hin usa nga tampalasan nga parapanunog? Salit sinmulod ha pagkamaraot nga babayi!

Hi Ibarra binmuhat dida han iya pinupungkuan.

―Oh! ayaw kalisang! An pagbaligya han iya lawas. diri na pakabuong han iya dungog, diri na makaaalo han iya bana: dungog ngan hin kaalo waray na nira. An bana gin-ulatan han iya mga kasamdan ngan napakanhi, upod an iya asawa ug an iya anak, pagtago ha kabukiran dinhi hini nga lalawigan. Dinhi an asawa nag-anak hin usa nga bata nga waray tuhay, masakiton, nga pinalad nga namatay. Dinhi nag-ukoy hira hin pira kabulan, hin makapapaid nga kaukoy, tay-aw, ikinasisina ngan ginlilikyan han ngatanan. Waray an akon apoy pakakaantos han mga kapaitan ngan lurulupig hin kasingkasing han iya naghikog, dara han pagkita han iya asawa nga masakit ngan waray nananabag, waray nagmamangno. An iya lawas nagbaho dida ha tungod, han mga mata han anak nga an tuman nakakagmangno han iroy nga masakit, ngan an baho amo an nakagsumat han mga punuan. An apoy ko nga babayi iginsumbong ngan ginhukman tungod han kadiri pagpasabot; ginbutangbutangan nga asya in nagpatay han iya bana ngan ini ginmatuuran, kay ano in diri mabubuhat hin usa nga asawa hin tampalasan nga unina naginmaraot nga babayi? Kun magsumpa, sinisiring nga nagbibinuwa; kun magtangis, sinisiring nga nagpapatuod, ngan kun tumawag sa Dios, sinisiring nga namumuyayaw. Lugaring pinairan ngan ginhulat ngada han pag-anak ugsa paglambaha: sayod ka nga an mga prayle asya in nagpasangyaw nga waray