Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/386

This page has been validated.
376

to pagtulos han amon sinunod nga manggad han amon apoy. Nagmalipayon anay an amon kaukoy, dako an amon ginlalauman nga kabubwason, damo an amon mga suruguon, dako in kuha han amon mga karaanan ngan an akon bugto pinangangasawa hin usa nga batan'on nga iya hinihigugma ngan nahagugugma man liwat ha iya. Tungod han salapi ngan tungod han akon batasan nga pagpakahitaas, iginkabalingkot ako hin usa nga harayo na nga urupod ngan ha usa kaadlaw iginyakan ha akon an hinungdan han pagtagua han akon paghimugso ngan kawaray pulos han akon gikan. Pinakasiring ko ini nga buwa ngan akon sinukmatan; an kutkot nga natataguan han ngatanan nga kaduntan ginukab liwat ngan an kamatuuran linmutaw ngan say ha akon dinmaot. Usa pa nga nakadugang han maraot nga palad, may uusa namon, nga suruguon nga tigurang, nga nag- iinantos han lunlon ko nabubuhat, waray iiwas, itinatangis. na la ngan iginngunguyngoy an iya kakurian ngan dinuduyugan han mga tiaw han iba nga suruguon. Ambot kun diin hibaro adto nga amon urupod, kundi an nahinabo nga ini nga tigurang ipinadapit ngadto ha atubangan han hukom ngan didto pinapag-asoy han kamatuuran; an tigurang nga suruguon amo an amon amay nga waray bubulag han iya hinigugma nga mga anak, kundi nga nakadamo ko pagdarahugi. An pagdinumdom nga hiya nakabulig pa han amon kasugad say nagkutkot han kinabuhi han tigurang ngan amo in akon nasayuran han makatatangis nga amon kaagi. Nagduhaan na la kami ngan han akon bugto dinhi ha kalibutan.

"Dako an kabido han akon bugto, kundi ha butnga han ngatanan nga mga kasakit nga amon gin-antos waray niya gihapon hingalimti an iya higugma. Waray aringasa, waray ano man nga mugo, hinkit'an niya nga pinmakasal hin iba an iya hadto hinigugma ngan tikang hadto inabat ko nga nagtikasakit ug waray ko na kaliaw. Usa kaadlaw nawara; kawang la an pagpinamilinga ko ha ngatanan nga nayon, an pagpinamakiana ko bisan diin, tubtob ngada han kahagos hin unom kabulan, usa kaadlaw nga tinmubo an danaw nasumatan ako nga ha mga daplin han Calamba, ha may mga kahumayan, may hin-abatan nga patay nga daraga, waray sasabuta kun nalumos, kun pinatay ba; nasiring nga may sipol nga naguot ha iya dughan. An mga punuan hadto nga bungto nagpasangyaw ha mga higrani nga bungto hini nga hinabo; waray may kinmadto pangaro