32
baysay, nakakasul-ot hiton makaruruyag nga pamanapton han kadaragan’an ha Pilipinas, ha butnga hin gin-aalirungan bin magkalainlain nga mga tawo nga namamagwaruwaklit han ira mga kamot ug nanrarayhak: may ada didto kainsikan, kakatsilaan, mga pilipinhon, mga militar, kapadian, kalagasan nga kababayin’an, mga batan’on ug iba pa. Hi P. Damaso nahatutupad hadto nga mahusay; hi P. Damaso matawatawa, daw sugad hin usa nga baraan; hi Fr. Sibyla, an mao nga Fr. Sibyla, nakikighinimangraw ha iya ngan hi Da. Victorina nag-iinayad dida han marabong nga buhok han daraga hin usa nga inurapong nga mga mutya ug mga brilyante nga nabulang ha mata an magkalainlain nga tina han silaw han tagsa nga bato. An daraga mabusag, tingali kun uraura kamabusag; an iya mga mata nga kanunay isinisiplat ha ubos, o ihinahangad, nagpapahayag hin usa nga kalag nga giuurayi, ngan kun hiya nahiyom ngan binubuksan an iya gudti ug magbusag nga ngipon, haros pakakasidngon ta nga an rosa usa la nga bukadhin banwa ug an marpil tango la hin elepante. Dida han masilhag nga bado nga pinya(1) ngan dida han malison ug mabusag niya nga liog nanmimirukpirok, siring pa han mga tag-alog, an iya kuwintas nga mga brilyante. Uusa la katawo an baga waray, sidngon ta na, aabat han iya lambrag: uusa nga batan’on nga pransiskano, manipis an lawas, nanhihingas, duason, waray barubantad, nagkikinita la ha iya tikang didto ha antaw, daw sugad hin ladawan nga bato, haros waray giruginhawa. Kundi hi Ibarra waray hinkikit’an bisan ano hadto ngatanan: lain la an nakikita han iya mga mata. Uupat nga kuta nga maghugaw ug diri tinabunan naglilibot hin usa nga hiligutay nga urukyan; ha igbaw han usa hadto nga mga kuta may rihas; ha ubos, didto han malamiri nga tumbanan may usa nga higdaan, ug dida han higdaan may usa nga tigurang nga naghihingutas: an tigurang nga nagkukuri na pagginhawa, nagliliningi paluyuluyo ngan naglilinuwas, dungan an pagtangis, hin usa nga ngaran; an tigurang nag-uusaan la; ha ikinadalikyat hinbabatian in hinarag-ing hin talikara, o usa man nga agumod nga natahos han kuta . . . ngan didto ha kahigrayuan, usa nga karayhakan, usa nga aringasa hin katatawa ngan irignom; usa nga batan’on naharahara, naguliat, nahuwad hin irinmon dida ha mga bukad ug ginpaparakapakan ngan gin-
