Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/437

This page has been validated.


427

Bisan waray kabantad an kamurayaw han bungto, bisan na la ha pagkita ha gawas, an kamurayaw ha sakob han tagsa nga panimalay asya an nasasamok, sugad han kahimtang han kaisdaan ha ilarom han tubig ha usa nga linaw: an tubig diri ngani nagkukuyakuya ha bawbaw kundi ha salad naggigipalanatlanat an kaisdaan. Mga krus nga rayandayan, mga galon, katungdanan, dungog, gahom, kaurudgan, mga kadungganan ug iba pa nagtikang hin pagsinarusalimpaparay, daw an mga alibangbang, dida han binuburakan han kadam’an nga salapi; ini an ha usa kabahin han bungto. An ha luyo nga bahin gindadagtukan hin magsirom nga dampog ha kasidsiran han langit ngan didto han iya maitom nga sag-od kinikita in mag-arupaop nga lambong, mga rihas, mga talikara pati ngani an makangingirhat nga tuko han bitayan. Daw nadudungog ha walog in mga pagsukna, mga paghukom, an mga guliat nga gumikan han diri pakailob han mga sirot; an Marianas0’ ug an Bagumbayan ira kinikita nga daw napuputos hin dunot ngan duguon nga dugnit: an isda ug an manarakop han isda, ngaduha naglulubong. ha lamsaw. An mga hinabo iginpapahayag han Kapalaran ha mga manilan’on sugad hiton mga paypay (abaniko) ha China; may uusa nga bayhon nga itom, ha luyo binulawanan, magpakaruruyag nga tina, mga tamsi ngan mga bukad.

Ha mga kombento dako an kasamok. Sinasangatan in mga sarakyan, nagigipalauylaoy an mga probinsyales, naghihiruhimangraw hin tinago. Nagpapakadto ha mga palasyo pagpahayag nga hira nabulig han Pamunuanan nga dako kaupay an kataragman. Binalik paghinabihi an lunlon pasasngilanan, mga kometa, mga pakatulbok hin dagom ug iba pa.

—Usa nga Te Deum, usa gud nga Te Deum!— nagyakan in usa nga prayle didto hin usa nga kombento; —yana waray gud makulang ha kudo! Diri harumamay nga gawad sa Dios, labi na yana nga mga panahon nga kulang hin pagtoo, an pagpakita han kahimurulsan naton!

—Ini nga gutiay nga hinabo tingali iginkikinagat yana hin im-im ni hiruhiniral Nakakaamong,(2) —binmaton in usa.

__ Ano daw la in inmabot ha iya kun waray mga Katig-uban hin Kapadian?

—Ngan basi masangkap inin aton pagsaurog, pasuma-