222
ang iya kaugalingon nga palangabuhian, ginhalad niya ang iya
mga pagtipig kag nagtuo siá nga dapat niya pahilwayón nga
ginpanan aw niya ang nag alangot nga mga pagpanibag-o kag
inga bukò nga labing' talagsahon. Siá yadto'ng nakabatî sa
Madrid nga ginhambal ang pagpisak sing mga kahoy sa mga
dalan sa París, nga wala pa masunod sa España, ginhingyò
niya nga gamiton sa Manila, nga pamisakan sing mga kahoy
ang mga dalan, katulad sang makità sa mga baláy; siá man
yadto'ng naghinakít sa mga aksidente nga nagkatabô sa mga
salakyan nga duhá sing aliling, nga sa paglikáw naghingyò
nga butangán sing tatlo ka aliling; siá man yadto nga samtang sia ang Tal-os pangulo sang Hubón sa Katinlò nagmandò
nga paasuhan ang tanán, patí ang mga telegrama nga naghalalín sa mga duóg nga may pamalatian; siá man yadto'ng na-
luoy, sa isa ka bagay, sa mga binilanggò nga nagpangabudlay
sa silong sang nagtagîtì nga adlaw kag sa isá man ka bagay
luyag niya ang magpakinot sa pangulohán sa paghinguyang sa
mga galamitón sang amó nga mga binilanggò, naghingyò nga
hatagan silá lamang sing aháw nga mga kalsonsilyo kag papangabudlayón sa baylo nga sa adlaw, sa gab-i. Natingala siá.
naakig nga ang iya mga bukò may mga manogpamatok; apang
nalipay siá sa pagpanumdom nga ang tawo nga mapuslanon,
may mga kaaway, may yarà, kag sinumpong niya kag linutos
ang pila ka bukò nga maayo ukón malain nga ginpahayag sang
ibán.
Sanglit ginpabugál niya ang iya pagka-liberal, sang pangkutón siá kon anó ang iya hunâhonà nahanungód sa mga indyo, masunson siá masabát, katulad sang isá nga nakahatag sing daku nga bulig, nga silá makasaráng sa mga hilikutón sa mákina kag sa mga arte sa pagpanghuwád (ang buót niya isilíng sa músika, pintura kag eskultura), kag sinugpon niya ang iya dumaan nga tinagâ nga sa paghibaló sinâ tanán dapat magpuyo sing madamò nga tinuig sa sulód sang pungsod. Apang, nakabatî siá nga may isá nga nag-ayo sa ibán nga bagay nga indi sa hilikutón sang mekaniko'ukón arte sa paghuwád, kundi sa kímika, medisina ukón pilosopiya, halimbawà nagsiling siá: Psh! ginapasalig... indi tonto! kag ginlauman niya nga madamò ang dugo sang katsilà nga dapat magdalagan sa mga ugat sang amó nga indyo; kag kon inâ indi makità
