- 223
sa iya wala'y sapayán sang tanán niya nga maayo nga kabu-
but-on, hanti pangitàon niya ang ginhalinán nga hapones: nagsugod sadto ang kinabatasan sa pagpatungod sa mga hapones
kag sa mga árabe sang pilá ka butáng nga maayo nga makità
sa mga pilipinhon. Sa kay D. Custodio ang kundiman, balitaw, kag kumintang, mga músika nga árabe, subong man ang
mga tigbató sang una nga mga pilipinhon, kag sinâ pat-od
ang iya pagpati, bisán nga walâ siá sing nahibal-an bisán sang
árabe ukón walâ gani makakità sang amó nga tigbató.
- Árabe kag labing' tunay nga árabe! -silíng niya kay Ben Zayb sa paningog nga indi magbaton sing sabát. - Kon maglabí insik na.
Kag ginsugponán niya nga nangiláy nga may kahulogán: Walâ, walâ sing tunay nga ila sang mga indyo, nakahangóp ka? Daku ang akon luyag sa ila, apang walâ sing dapat dayawon sa ila, kay magasagsag silá kag mahimò silá nga mga malain.
-Nagapanginmatáy akó sa paghigugma sa mga indyo, nagpakaamáy akó kag nangin-tag-apin nila, apang kinahang lan nga ang tagsa ka butáng yarà sa duóg nga iya natuonan. Ang ibán natawo sa pagsugò kag ang ibán sa pag-alagád; maathag gid lang nga iní nga kamatuoran indì mahambal sing mabaskog, apang amó ang ginahimò nga walâ sing madamò nga hambal. Kag tan-awén mo, ang hampang binatà. Kon luyag mo gahumán ang banwa papatiha siá nga ginagahumán; sa nahauná nga adlaw, makadlaw siá, sa ikaduhá masumbong siá, sa ikatlo mangduhadoha siá kag sa ikap-at mapati siá. Agúd maghumok ang pilipinhon, dapat mo siá sulitsuliton adlaw-adlaw nga amó inâ siá kag papatihon siá nga indì siá makasaráng. Anó ang pulós sa iya, kapin pa, magpati sa ibán nga butang kon makapalain man lang sa iya? Patiha akó, nga isá ka buhat sa kaluoy nga padayunon ang tagsa ka tawo sa nahamtangán niya karón; yarà dirâ ang kalinungán, ang katawhayan. Sa sinâ ang kinaalam sa paggahúm.
Si D. Custodio, sa paghambal sang iya polítika indì na maayawan sang tinagâ nga arte. Kag sa paghambal sang paggahúm gin-untay niya ang iya butkon nga ginpaubós sa kataas sang isa ka tawo nga nagaluhód, nga nagadukô.
