Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/269

This page has been validated.


251
ANG PALAGWAON

Ang lanton nagdulog, naghalalín ang mga lalaki, nagbalalik ang mga babae sing amát-amát kag nagsugod silá sa paghinambalanay nga walâ sing nahangpan ang aton mga abyan. Naghinambal silá sing malain nahanungód sang isá ka babáe nga naghalín.

-Subong silá sang mga insik sa pansiterya! - hambal ni Pecson sa mahinay nga tingog.

-Kag ang kankan? pangkot ni Makaraig.

-Ginahambalán nila ang nagakabagay nga duóg nga sautan nila! - maligdong nga sabát ni Sandoval.

-Subong silá sang mga insik sa pansiterya! - sulit ni Pecson nga lumain ang buót.

Isá ka ginang nga gin-updan sang iya bana, sumulód sang amó nga tión kag lumingkod sa isá sang duhá ka palko nga walâ mapungkòí. May panghulagholag siá sang isá ka harà kag nagtulok nga may paghikay sa bug-os nga sulód sang teatro nga daw buót masilíng: "Akó ang labing' ulihé nga nag-abót sa inyo nga tanán, gubán sang mga nagapakunokuno kag mga puodnon, nag-abót akó nga labing' ulihé sa inyo!" Sa pagkatutuo, may mga tawo nga nagkaladto sa mga teatro katulad sang mga magagmay nga kabayo sa isá ka palalumbaan: nagadaóg ang maulihé. Ang mga tawo nga nakahangóp sing maayo nahibal-an naton nga masakà anay sa bitayán sangsa magsulod sa teatro sa walâ pa ang nahauná nga bahin sang palagwàon. Apang ang pagpangalipay sang babae madali lamang; nakita niya ang isá ka palko nga walâ gihapon sing nagpungkò; pinasampok niya ang iya mga kilay, kag inakigan niya ang iya bana nga tumoga sing kinagulà nga tinak-an ang madamò.

-Sst! Sst!

-Mga buángboáng! Daw nakahangóp silá sang pinaranses! Silíng sang babae nga nagtulok nga may tuman nga pagyubit sa tanán nga bahin kag gintumod niya ang palko ni Juanito diín sa iya pagtuo naghalín ang makahas nga panitsit.

Sa pagkamatuod, si Juanito, ang naghimò; kutob sang pagsugod nagpakunokuno nga nahangapn niya ang tanan kag may bugál sa iya panghulagholag, nga nagyuhóm, nagkadlaw