- 275
nganod, tanán nga madulóm nga kaisipan nga nagluntad sa iya, nagkapalà katulad sang asó; may kasanag na ang langit, may mga ambahanon ang hangin, kag ang kabulakan nagtabon sa kahilamonán sa dalan. Apang wala'y palad, nga si donya Victorina yadto didto, si Victorina nga bumutong patuhoy sa iya sang pamatan-on nga lalaki sa pagpangayò sa iya sing mga balità nahanungód kay don Tiburcio. Si Isagani amó ang nagpangakò sa pagpangità sang iya ginpanagòan paagi sa mga tumoluon nga iya nakilala.
- Wala pa sing isá nga nakasugid sa akon tubtob karón, sabát niya kag nagsugid siá sing matuod kay si don Tiburcio didto man gani natago sa baláy sang tiyù sang amó nga pamatan-on nga si P. Florentino.
Usisàon mo gani, hambal ni donya Victorina nga naakig, -kay gamiton ko ang Gwardya Sibil; patáy ukón buhi luyag ko mahibal-an kon diín siá... Ngaa man nga maghulát pa sing napulò ka tuig agúd nga ang babae makapakasál!
Tinulok siá ni Isagani nga may katingala; si donya Victorina naghunâhonà sa pagpakasál. Sin-o ang tawo nga mangin wala'y palad?
Anó abi sa imo si Juanito Pelaez? - pamangkot niya sa wala'y dugadoga.
- Si Juanito?
Si Isagani indi makahibaló kon anó ang iya isabát; may luyag siá sa paghambal sang tanan nga malain nahanungód kay Pelaez, apang ang pagka-mahinalungon amó ang nangibabaw sa iya tagipusuon kag naghambal siá sang mga butáng nga maayo nahanungód sa iya kaindis nga kunó subong man sjá sa iya: si donya Victorina, nga nalipay kag nahakunyag, nagsagad na wakal sang mga kadayawan ni Pelaez, kag himùon na niya kuntani si Isagani nga hulotikan niya sang iya bag-o nga paghigugma, sang ang abyan ni Paulita sumampot nga nagdalagan sa paghambal nga ang abaniko siní nahulog sa tungâ sang mga bató sa baybay malapit sa Malecon. Padihot ukón natabô lamang, apang ang matuod nga iní naghatag kabangdanan nga ang abyan nagpabilin sa tigulang kag si Isagani ang nagtatap kay Paulita. Labí sa tanán, si donya Vic-
