kwarta. Tungod sina, agud mabayaran sia ginpakari niya diri
agud magpadayon sang iya palatikangan, dugangan ang iya manggad sa pagpamaligya sing mga batomaidlak . . . nga mga ditunay, sin-o ang makasayod! Kag indi matinagubaluson nga
sang tapos niya makuha ang kwarta sang mga indyo maluyag pa
sia nga mag . . . Pf!—Kag tinapos niya ang tinaga nga naghagyo sang iya kamot nga maathag sing kahulogan.
Wala sing nangahas sa pagbuylog sa amo nga mga pagtamay; si Dn. Custodio sarang makabutang sa iya sa malain sa Iya Taslangdon kon luyag niya, apang bisan si Ben Zayb, ni si P. Irene, ni si P. Salvi bisan ang ginpakahuy-an nga si P. Sibyla wala sing pagsalig sa kabubut-on sang iban.
— Ang matuod nga ina nga ginuo, sanglit amerikan hon, wala’y duhadoha nagatuo nga nagapakighangop sa mga Mapula sing Panit . . . Maghambal sina nga mga butang sa isa ka bapor! Piliton, pakusogan ang mga tawo! . . . Kag sia ang naghatag kaisipan sa pagsalakay sa Carolinas, ang pagkampanya sa Mindanaw nga makapa’aglag sang aton kabantugan . . . Kag sia man ang nagtanyag sang iya bulig sa pagpahimo sang isa ka Krusero kag ihambal ko: ano ang nahibal-an sang isa ka manog-alahas, bisan nga manggaranon kag may tinun-an man, sang mga pagpahimo sang mga barko?12
Tanan ini ginhambal ni Dn Custodio sa tingog nga mahinay sa iya kaluyo nga si Ben Zayb nga nagahagyu, nagpakibo sang iya mga abaga, nga nagpulopasiplat sa iban nga naghulag sang ila mga ulo nga may halangpon. Ang kanonigo nga si Irene nagyuhom nga tuman ka halangpon nga halos niya ginlipnan sang iya kamot sang iya paghapuhap sang iya ilong.
—Ginasugid ko sa imo, Ben Zayb, — padayon ni Dn. Cus-
_____________________
12 ... mga pagpahimo sang mga barko. — Tungod sang away batok sa Alemania sa pag-agaw sang Carolinas (kapuloan), sa Manila ginhiwat, sang 1886, ang pagpaamot sa banwa, nga nagdangat sa ginatos ka libo ka pesos, sa pagpahimo sang isa ka krusero sa away. Ang nagpangulo sini nga padihot amo si Pari Payo, nga dominiko kag arsobispo sang amo nga diosesis (kabilugan sang mga duog nga nasakop sang mga obispo). Kag wala’y duhadoha luyag niya nga angkunon ang tanan, ang pari nagbuot nga ang krusero ipahimo sa Hongkong, nga sa sini (suno sa ginsugid) mga aksyonista ang mga prayleng' dominiko sa Filipinas. Ang krusero ginhimo nga wala makasayod ang aton talatapan sa away sa dagat, kag ini sang kuhaon sini ang amo nga barko, ginpaguba, tungod nga wala sing nagakaigo nga kabakod. Ang nahanabo: isa ka padihot nga nagpilak sang linibo sa dagat. Si Simoun wala sing madamo nga nahibal-an nahanungod sa mga sakayan sa away; apang ang dapat nga makahibalo amo si Pari Payo . . .! Ang pari nga nagahilabot sa tanan nga butang. Gani nga amo yadto ang nahanabo.
