Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/325

This page has been validated.


307
ANG PRAYLE KAG ANG PILIPINHON

Ang pagtulon-an walâ ginahatag wás sa isá nga angay lamang! sabát nga may kamalá ni P. Fernandez, ihatag inâ sa mga tawo nga wala sing kabubut-on kag walâ sing maayo nga pamatasan isá ka paghalit sang pagtulon-an.

- Kag ngaa may mga tawo nga walâ sing kabubut-on kag walâ sing maayo nga pamatasan?

-Ang dominiko pumakinhol sang iya mga abaga.

- Mga kalainan nga ginasuso, nga ginaginhawa sa sabak sang mga panimaláy... anó ang nahibal-an ko?

-A indi, P. Fernandez! -hambal nga mabaskog sang pamatan-on. Indi mo luyag nga tungkarón ang ginahambalán, indi mo luyag nga magtulok sa kaidadalman sa kahadlok nga makita mo didto ang landong sang imo mga utod. Kon anó kamí, kamó ang naghimò sa amon. Ang banwa nga ginapintasán, ginapilit nga magmalikumon; sa iya nga ginadumili ang kamatuoran, ginahatag ang kabutigán; siá nga nagahimò sa iya kaugalingon nga manlulopig, nagatuga sing mga ulipon. Walâ sing maayo nga pamatasan, silíng nimo, ibutang naton nga walâ! Bisán nga ang mga kamatuoran saráng makahimutíg sa imo, kay dirí walâ ginahimòa ang mga krimen subong sa madamò nga banwa, nga ginabulag sang mga asó sang ila mga manbabadlong. Apang, indi na naton pag-usisàon kon anó ang ginatawag nga ugali kag kon paano ang pagsulód sang maayo nga pamatasan sa pagtulon-an nga mabaton, nagabuylog ako sa imo nga kami mga salawayon. Sin-o ang may salâ sinâ? Ukón kamó nga sa nagligad nga tatlo ka gatós kag kalim-an ka tuig nahamtang sa inyo mga kamót ang amon pagtulon-an, ukón kami balá nga nagsunod lamang sang tanán? Kon sa tapos makaligad ang tatlo ka gatós kag kaliman ka tuig ang eskultor walâ sing nahimò kundi isá lamang ka kuriskoris, ayhan isá siá ka dakû nga buángboáng...

-Ukón ayhan dakû man nga malain ang mga tawo nga iya gin-alagarán...

- Naglabí pa gid siá ka buángboáng, kay, nahibal-an niya nga malain, walâ niya pag-isikway ang mga tawo kag nagpadayon siá sa pag-usik sang iya panahón... kag indì lamang kay siá buangboáng. nagapanikas kag nagapangawát pa, kay nahibal-an niya nga walâ sing pulós ang iya hinimòan, gin-