Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/354

This page has been proofread.


336
PILIBUSTERISMO


Ang Hukóm sa Paghidait isá ka tawo nga tuman ka baris, apang kon makità niya si Julí ayhan malugpayán ang iya pagkabarís; yari dirí ang kinaalam sang iya panuytoy.

Sa tuman nga kaligdong namati ang ginuong Hukóm kay Utod Bali, nga amó ang naghambal, nga sa tión kag tión nagpulopasiplat sa pamatan-on nga dalaga, nga nagtamód sa idalum kag nahuy-an sing daku. Ang mga tawo mahambal sa iya nga daku ang iya pag-ulingíg kay Basilio, ang mga tawo walâ makadumdom sang iya nautang nga kabalaslan kag nga ang amó nga pagbilanggò, sunô sa ginsugid, natungód sa iya.

Sang tapos siá makasukásoká sing makatlo ukón makap-at, kay ang Gg. Hukóm may amó iní nga malaw-ay nga ugali, naghambal siá nga ang tawo lamang nga saráng makalwás kay Basilio amó si P. Camorra, kon luyag niya— kag nagtulok nga may daku nga kabubut-on sa pamatan on nga dalaga. Gintudlòán niya siá nga magtiláw sa pagpakighambal sa kura nga siá gid nga taglawas.

—Nahibal-an na ninyo ang kagamhanan nga yarà sa iya; siá ang nagkuhà sang imo lolo sa bilanggòan Tuman na ang isá niya ka tagâ sa pagpatapok sang isá nga bag-o mabun-ag ukón sa paglwás sa kamatayon sang isá nga ginbitay.

Si Juli walâ sing ginbungát, apang si utod Bali nagkilala nga ang laygay daw iya nabasa sa isá ka nobena: handà siá nga magbuylog sa iya sa kombento. Kuhàon man gani niya bilang limós ang isá ka eskapularyo sa baylo sang apat ka bug-os nga real.

Apang si Julí naglungôlungò kag wala siá sing luyag sa pagkadto sa kombento. Si utod Bali, nga daw nakamutík sang kabangdanan si— P. Camorra gintawag nga Si Kabayo sa liwan nga ngalan kag tuman ka sutil gin-uloulohan niya siá:

—Wala ka sing kahadlukán! Kon mag-upód akó sa imo! hambal niya. —Wala ka makabasa sa librito ni Tandang Basio nga ginhatag sang kura, nga ang mga pamatan-on nga babác dapat magkadto sa kombento, bisán pa nga indi makahibaló ang ila mga ginikanan, sa pagsugid sang nagakahanabò sa sulod sang baláy? Abá! Ang amó nga libro ginpabalhag sa pahanugot sang Arsobispo, abá!