This page has been proofread.
339
nagpalangurog kag nagpauli sa iya baláy nga ginkagát niya ang mga kukó sang iya mga tudlò. Kag subong sini nga nagabót ang gab-i nga ang mga kahadlok, nga nagpilů, daw nahimò nga mga kamatùoran. Si Julí nahadlok sang damgo, nahadlok magtulog, kay ang iya mga damguhanon nagpadayon nga makakulogmat. Mga panulok sa pagpamasulbasol naglapós sa iya mga kalimutáw sa gilayón nga iya makipot, mga panumbunganon kag mga panaghuyon nagdasók sa iya mga palamatin-an. Nakita niya ang iya amáy nga naglakát nga wala'y padulongan, gutóm, wala'y untat, wala'y pahuway; nakità niya si Basilio nga naghimumugtò sa dalan, nga pilasón sa duhá ka luthang, subong sang nakità niya nga bangkay sang isá ka kasiling, nga napatay samtang nga gindul-ong siá sang Gwardya Sibil. Kag nakita niya ang mga gapós nga naglugot sa unód, nakita niya ang dugo nga naggwâ sa bàbà kag nabatìán niya nga si Basilio naghambal sa iya. Lwasá akó, lwasá akó! Ikaw lamang ang makalwás sa akon! Nagguób sang ulihe ang isa ka talangkaw, binalikíd niya kag nakità niya ang iya amáy, nga nagtulok sa iya sa mga matá nga punô sing pamasulbasol. Kag si Julí nagbugtaw, nagpungkò sia sing
tadlong sa iya baníg, hinikap niya ang iya agtang sa pagpabalik sang iya buhók; mayamî ang balhas, subong sang balhas sang patáy, nagbasâ sa iya!
- Nanay, Nanáy!- hibubun-ot niya.
Kag sa karón ang malipayon nga mga tagbuót sang mga kapalaran sang mga banwa, ang tagsugò sang mga pagpamatay sunô sa pagbulot-an, ang taglapas sang hustisya kag naggamit sang kinamatarong sa pagsakdag sang kuksóg, nagtulog sing mahidaiton.
Sa katapusan, nag-abót ang isá ka manlulogayaw gikan sa Manila kag nagsugid kon anó ang pagpahilway sang tanán nga binilanggò, lwás lamang si Basilio nga walâ sing umalapin. Sa Manila ginhambal, sugpon sang manlulogayaw, nga ang pamatan on igatapok sa Carolinas, nga pinalagdà siá nga daan sing isá ka petisyon diín natugon nga siá sa iya kaugalingon
