Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/406

This page has been validated.


388
PILIBUSTERISMO


nga gab-i sang mga nagkahanabò sa balay ni D. Timoteo kalabanan mga alagád kag mga militar, indì mabudlay ang pagpanghimutíg sang kamatuoran sa banwa: ginakabilinggan ang kadungganan sang pungsod. Sa atubangan sini nga ngalan, dinukô ni Ben Zayb ang iya ulo nga punô sing balatyagon sa paghigugma sa banwa, nga nakadumdom kay Abraham, kay Guzman nga Tawong' Maayo ukón sa kubós kay Brutus kag ang ibán pa nga mga makibanwahanon sadto sa maragtas.

Ang tuman nga pag-antos indì mahimò nga pabay-an nga walâ sing balos. Ang diwa sang mga mamantalà nalipay kay Abraham-Ben Zayb.

Halos sa amó man nga tión nag-abót ang isá ka anghel nga manogbalità nga nagdalá sang karnero sa dagway sang isá ka lugos nga pagsulód nga ginhimò sa isá ka baláy sa pangpang sang Pasig, diín ang pilá ka prayle nagpaligad sang panahón sang tig-ilinit! Yadto amó ang kahigayunan, kag si Abraham-Ben Zayb nagdayaw sa iya diwa!

—Ang mga buyóng nakakuhà sing kapin sa duhá ka libo ka pesos, tinaliwanan nila nga napilasan sing malubhà ang isá ka parì kag duha ka sulogùón... Ang kura nanagáng sa iya masarangán sa likód sang isá ka siya, nga nagubâ sa iya mga kamót...

—Hulát, hulát anay! -silíng ni Ben Zayb nga ginsulát niya ang balità: —Kap-atán ukón kalim-an ka buyóng sa maluibon nga paagi... mga rebolber, mga binangon, mga eskopeta, mga pistola... ang leyón nakig-eskrima, mga siya... mga tinipík naglulopád... napilasan sing malubhà... napulò ka libo ka pesos...

Kag kinunyag kag walâ maayawi sang mga kasaysayan, kumadto siá sa duóg gid nga nahanabòán, nga iya ginbalay samtang siá naglakát sa dalan ang katulad kay Homero nga panaysayon sang inaway. Isá ka diutay nga pamulongpulong sa bàbà sang tagpangulo? Isá ka hambal sang pagtamay sa bàbà sang pari? Ang tanan nga metápora kag mga pagpulopaanggid, nga ibutáng sa I. T., kay P. Irene kag kay P. Salví, bagay gid sa parì nga napilasan, kag ang kasaysayan sang buyóng sa tagsa sang mga manlalapas. Ang pagpanghimalaot, saráng pa mapalawig, saráng mahambal ang pagtuluohan, ang pagtuo, ang kaiuoy, ang pagbagting sang mga lingganay, ang mga nautang sang mga indyo sa mga prayle, pahumukon kag sakuton sa mga halambalon kag mga binalaybay nga kinatsilâ. Ang mga dalaga sa ulo-sindad mabasa sa iya kag masiling: