Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/416

This page has been validated.


BAHIN XXXVIII


MALAOT NGA PALAD


SI MATANG-UWAK ginkahadlukán sa Luzon. Ang iya gubán maabtik nga nagpakità sa isá ka puód diín halos silá ginpaabot nga nagsulód sa isá nga nagpangaman sa pagpakigsumpong sa ila. Sinunog nila ang isá ka galingán sa tubó sa Batangas, hinapay nila ang mga tanúm; sang masunod nga adlaw patyon nila ang Hukóm sa Paghidait sang Tianì, kag sa madasón pa gid sudlon nila ang isa ka banwa sa Cavite kag agawon ang mga ilulothang sa baláy-banwa. Ang natungâ nga mga puód, kutob sa Tayabas tubtob sa Pangasinan, nag-antos sa ila mga pagpamuyóng kag ang dugùón nila nga ngalan naglambot tubtob sa Albay, sa bagatnan, kag sa aminhan, tubtob sa Kagayán. Ang mga banwa walâ malupiti sing mga hinangiban tungód nga walâ sing salig sa ila ang maluya nga pangulohán, nahulog sa ila mga kamot bilang mahapós nga mga padyà; sa ila paghilapit, ang mga mangungoma nagbiyà sa ila mga kaumhan, ang mga hayop nag-amát-amát buhin kag dugô kag lupók ang ila ginbilin sa ila pagligad. Si Matang-uwák nagkadlaw sa tanán nga mabug-at nga mga padihot nga ginmandò sang pangulohán batók sa mga tulisán. sa amó nga mga padihot ang nag-antos lamang amó ang mga pumoluyò sa mga baryo, nga gindakóp ukón ginsakít kon magbatò sa mga soldado sang pangulohán kag kon mag-apin sa mga tulisán, ginhanot ukón gintapok, inâ kon makadangat sa talapukán kag indi maabután sing isá ka makamamatay nga hitabó sa lalaktan. Salamat sa sini nga masakit nga pagsilot sang pangulohán, madamò nga umanhon ang nagpasakop sa gubán ni Matang-uwák.

Sa idalum sini nga paggahúm sa pakugmat, ang pamaligyàon sa mga banwa nga naghuyangô na, napatay sing bug-os.

Ang manggaranon indi magpangahás sa paglakát sa ibán nga duóg, kag ang imol nahadlok nga bilanggùón sang Gwardya

-398-