Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/418

This page has been validated.


400
PILIBUSTERISMO


bungkalas, matindog, kag padayunon niya ang paglakát nga mahibi subong sang bata nga diutay kag pakamalauton niya ang taknà sang pagpanamkon sa iya.

Ang hugpong sang mga tawo madulog kon kis-a kon ang mga soldado mag-ilinúm, kag sa ulihe mapadayon sang ila paglakát nga mamalá ang ila mga bàbà, ang ila mga utok madulóm kag ang ila mga tagipusùon napun-an sang pagpanghimalaot. Ang kauhaw wala pagsapaká sang amó nga mga wala'y palad.

— Lakát, mga anák sang p...!—singgit sang soldado, nga nakaagum na man sing kabaskog, nga nagbungát sang masamí nga pasipala sa mga timawà nga pilipinhon.

Kag nagbagrong ang sangá kag nagtupâ sa taludtod sang bisán sin-o lamang sa ila, sang labing' malapit, masamí sa guyá, nga mabilin sing laghob nga sa nahauná putî, sa ulihe mamulá, kag sa madugay malagtum salamat sa yab-ok sa dalan.

—Lakát, mga talawán!— singgit nila kon kis-a sa kinatsilâ nga ginpapungá sing tuman ang pagmitlang.

— Mga talawán!— sabát sang singgit sa bukid.

Kag ang mga talawán nagpadasig sang ila tikáng sa silong sang langit nga may salsalon nga nagbaga, sa dalan nga makapasò, ginhanot sang naglubid nga saná nga nagkamudmod sa may lagúm nga panit. Ang tugnaw sa Siberia ayhan labí pa nga maluluy-on sangsa init sang Mayo sa Filipinas!

Apang sa mga soldado may isá nga nagtulok nga nagpakalaw-ay sang tuman nga pagpamintas nga walâ sing kapuslanan: naglakát siá nga mahipos, nagpakisdong sang iya mga kilay nga daw malain ang buót. Sa katapusan, sang makita niya nga ang gwardya, walâ maayawi sang hanot sing sangá tinindakán pa niya ang mga bilanggò nga nagkapuklid, walâ makapugóng kag sininggitán niya nga tinak-an:

—Hoy, Mautang, pabay-i silá nga maglakát nga wala'y gamó! Si Mautang bumalikid nga natingala.

—Kag sa imo, anó ang pulós, Carolino? — pamangkot niya.

— Sa akon walâ, apang nagapabatyag sa akon sing kasakít! sabát sang Carolino.— Mga tawo man silá nga kasubong naton!