Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/433

This page has been validated.


415
PILIBUSTERISMO

—Diín na ang mga pamatan-on nga mahalad sang ila bulawanon nga mga tinakna, sang ila mga damguhanon kag kakunyag sa kaayuhan sang ila pungsod? Dún na yadto'ng mga mapatulò sing buganà nga dugo sa paghugas sang mada mò nga kahuloy-an, madamò nga krímen, madamò nga pagpanghimalaot? Dapat nga putli kag walâ sing musing ang dulot agúd ang panghalad batunon!... Diín kamó, mga pamatan-on, nga mapasulód sa inyo mga lawas sang kusóg sang kabuhi nga nakataliwan sa amon mga ugát, sang kaputli sang mga kaisipan nga nadagtaán sa amon mga utok kag sang kalayo sang kakunyag nga napalong sa amon mga tagipusuon? Ginahulát namon kamó, mga pamatan-on, pag-abót ginahulát namon kamó!

Kag sanglit nabatyagán niya ang iya mga matá nga nabasâ sing luhà, kinuhà niya ang iya kamót sa kamót man sang masakitón, tumindog kag magpalapit sa bintanà, sa paglantaw sa malapad nga kadaygan sang dagat. Pumaontat sa iya sa pagpainuino ang mahinay nga panuktok sa ganhaan. Sulogùón yadto nga namangkot kon balá sindihan ang sugâ.

Sang magpalapit ang parì sa masakitón kag nakita niya siá, sa sanag sang lámpara, nga walâ na paghulag, ang iya mga matá nagkipot, ang kamót nga nagpisgà sang iya man kamót, nahumlad kag nauntay sa higád sang kama, nagtuo siá anay nga nagtulog; apang sang mamutikán niya nga walâ na pagginhawá, tinandog niya siá sing mahinay kag sa ulihe nahangpan niya nga patay na: nagsugod siá sa pagpalangyamî.

Hantì lumuhód ang parì kag magpangadi.

Sang pagtindog niya kag matan-aw niya ang bangkay, nga sa iya nawóng nabasa niya ang tuman nga kasubô, sa pag-agi sa isá ka bug-os nga kinabuhi nga walâ sing kapuslanan nga iya gindalá kapin pa sa latid sang iya kamatayon, ang tigulang kumurog kag magkíbot:

—Ang Dios maghatag sing kaluoy sa mga nagpatalang sa iya sing alagyan!

Kag samtang ang mga sulogùón, nga iya pinanawag, nagluluhód kag nagpalangadi nahanungód sa patáy, nga nagkalatingala kag kinugmat nga nagtululok sa kama kag nagsulitsolit sang mga requiem kag kapin pa nga mga requiem kinuhà ni P. Florentino sa isá ka kómoda ang bantog nga maleta nga asero nga may unód nga makahalawhaw nga manggad ni