Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/62

This page has been validated.


44
PILIBUSTERISMO


bà, siling nila, naparót na, kag ang magbulig sa isa ka kaaway sang mga prayle magatayâ sa ila sa ila mga pagtimalós. Sa katapusan ang isá ka tigulang nga matinùohon nabalaka sa ila kapalaran, nagpautang sa ila sang kwarta sa kasugtanan nga si Juli magpabilin sa iya sa pag-alagád tubtob nga mabayaran ang amó nga utang. Labot pa, si Juli walâ man sing madamò nga hilikutón: manahî, mangadi, mabuylog sa iya sa misa kag mapuasa nahanungod sa iya sing tulotalagsa. Ang pamatan-on nga babae nagbaton nga may mga luhà sa mga matá, kinuha niya ang kwarta nga nagtug-an nga masulód sa madasón nga adlaw, adlaw sang Paskwa, sa pag-alagad sa iya.

Sang mahibal-an sang tigulang ang amó nga kasugtanan sa pagkuhà sang kwarta humibî siá katulad sang isá ka batà nga diutay. Tungód sa ano? Ang amó nga apó niya, nga walâ niya pagpasilaki sa adlaw agúd indì masunog ang iya panit, si Julî nga may mga tudlò tudlò nga mahinhin kag mga kukó nga mapulapola, ngaa man? Ang amó nga pamatan-on, nga labíng' maayuayo sa baryo kag ayhan sa banwa, nga sa atubangan sang iya mga bintanà, madamò ang nagpaligad sa wala'y kapuslanan sang mga gab-i nga nagkuskos kag nag-amba, ngaa man? Amó lamang ang iya apó nga babáe, amó lamang ang iya anák, amó lamang ang kalipay sang iya nalapyò nga mga matá, ang anak nga iya gindamgo nga nagpanapót sang may kola, nga naghambal sing kinatsilâ kag naggamit nga may bugál sang dinuagán nga abaniko katulad sang kabataan nga babae sang mga manggaranon, masulód kag maalagád sa pagkasulogùón agúd nga pag-akigan kag pagsawayón, agúd nga mahalitan ang iya mga tudlò, agúd nga pahigdàón sa maskin diín nga bahin sang baláy kag pabugtawón sa maskin anó nga kahimtangan?

Kag ang lolo naghibî, naghambal nga mahikog kag mapanginmatay sa gutom.

—Kon maglakát ka, —silíng niya,— mabalik akó sa kagulangan kag indi na akó magtapak sa banwa.

Gin-uloulohan siá ni Juli nga nagsilíng nga kinahanglan nga ang iya amáy magbalik, nga dag-on nila ang kasabà kag sa madali mabawi siá sa pagka-sulogùón.