tumuluon sa kolehiyo, sa pagdayandayan, nakapakigbais sia sa
pila ka kadete, nga nahimo nga isa ka kinagamo kag sang
ulihe isa ka hangkatanay. Ang propesor nga nakadumdom
gilavon sang iya masidlakon nga pagka-pamatan-on, tumukod
sang isa ka guban kag nagtug-an nga mahatag sing maayo
nga mga nota sa tanan nga sa isa ka pagdayandayan sa masunod nga domingo makabuylog sa inaway. Kinunyag sila
sa amo nga semana, nga may tagdiutay na nga inaway-away
diin naglinampusanay sila sing mga baston kag mga sable,
kag sa isa sini nga inaway nakilala si Basilio. Gindala sang
mga bumoluthb nga nagdaog sia sa atubangan sang propesor,
ginkilala sia kutob sadto, kag sia ang iya ginpakaali. Tungod
sini kag tungod man sa iya madurop nga pagtuon sang am6
nga tuig gumwa sia nga sobresaliente4 kag may mga medalya
pa. Tungod sini, si Kpn. Tiago, nga, kutob nga ang iya anak
nahimo nga mongha, nagpakilala sang iya malain nga buot
sa mga prayle, sa isa ka tion nga maayo ang iya buot nagpilit
kay Basilio nga magsaylo sa Ateneo Municipal5 nga ang iya
kabantugan naglambot sa putokputokan.
Ang bag-o nga kalibutan naghumlad sa iya mga mata, ang isa ka paagi sang pagpanudlb nga wala niya pagpaabuta sa amo nga kolehiyo. Wala’y labot sang mga butang nga kapin sa kinaandan kag wala’y pulos, ang paagi nga gingamit didto nakapabatyag sa iya sing bug-os nga mga pagdayaw, kag kabalaslan sa mga paghimud-os sang mga propesor sa pagpaalam sang ila mga gintuton-an. Ang iya mga mata kon kaisa ginlanas sang mga luha sa pagpanumdom sadto’ng apat ka tuig nga nagliligad nga tungod sa kakulang sang mga kalalangan wala sia makatuon sa amo nga kolehiyo. Dapat sia maghimb sing tumalagsa nga paghimud-os agud makatupong sia sa mga nakapanugod na sing maayo kag sarang masiling nga sa amo man nga tuig nahibal-an niya ang lima sang ikaduha nga pagtulon-an. Natapos niya ang batsilyerato
_____________
4 sobresaliente — Ang maalam sa tanan sa klase.
5Ateneo Municipal — Sa Ateneo Municipal gintun-an ang nahauna kag ikaduha nga pagtulon-an. Gindumalahan sang mga heswita, ini sila nga labi kabakas sangsa mga prayle, nagbilang nga may daku nga kahamuot sa ila mga bumolutho, nga wala magkilala sang bill sanlg duag sang panit. Si Rizal, isa sang mga gintuton-an sang mga heswita, sa amo nga Ateneo. Ang pagpaangayangay sa sini nga buluthoan sa San Juan de Letran nagakaigo sing tuman.
