Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/87

This page has been validated.


69
SI SIMOUN


ko nga sa bug-os nga pagkadunot, sa bug-os nga basura, nga sinamò sang madamò nga mga patubás nga mabahò, mahimò ang hilo; kon ang kahakog nga ginpaaliwasá, sa iya pagsalimuang magdali sa paghugakom sang pilá ka butang nga madangat sa iya kamot katulad sang isá ka tigulang nga babáe nga kinugmat sang kalayo, yari kamó nga nagsinggit sang pagkamakikatsilà, nga may mga ambahan sang pagsalig sa Pangulohán, nga indi mahanabò; yari nga may isá ka unód nga nagakibô sa kainit kag sa kabuhì, hinlù, lanubò, mabakod, nagatay-og sa dugo, sa kakunyag, nga sa hinali mapuswak sa pagtanyag liwat bilang bag-o nga kalan-on ... A, ang pamatan-on sa gihapon nga walâ sing kabatid kag madinamguhanon, nga nagalagás gihapon sang mga alibangbang kag sang kabulakan! Nagbilóg kamó agúd nga sa inyo paghimud os mapaugyon ninyo ang inyo pungsod sa España sa lugway sang kabulakan nga sa kamatùoran naghimò kamó sang mga talikala nga labí pa ka tig-a sa diamante! Nagpangayò kamó sing nagahiliangay nga mga kinanatarong, ang paghimò nga mangín-katsilan-on ang inyo mga pamatasan, kag wala kamó makatalupangod nga ang inyo ginapangayô amó ang kamatayon, ang paglaglag sang inyo pagka-banwahanon, ang pagpatáy sang inyo pungsod, ang pagpakabalaan sang pagpangdaugdaog! Ano ang gwâ ninyo sa palaabuton? Banwa nga walâ sing kaugalingon nga ugalì, pungsod nga walâ sing kahilwayan; ang tanan nga yarà sa inyo mangin-hinu'amán, patí pa ang mga kasaypanan, ginapangayô ninyo ang pagka-katsilanon kag indì kamó mangluspad sa kahuyâ sang idumili sa inyo! Kag bisán pa ihatag sa inyo, anó ang inyo luyag? Anó ang makuhà ninyo? Samtang labí ka malipayon, pungsod sang mga kinagubot, pungsod sang mga ribók nga binanwahanon, pungsod sang mga makawat kag mga di-naayawan katulad sang mga repúblika sa Amérikang' Nabagatnaa! Diín kamó nagapadulong karón sa natun-an ninyo nga kinatsilâ, pagpakunókuno nga makahalam-ot kon indi hilinulsolan ang mga magkahanabò! Luyag ninyo nga dungangan pa sing isá ka hambal ang kapín sa kap-atán nga ginahambal sa kapulòán agúd labí na gid nga indì kamó maghinangpanay! ...

- Ang baliskad sinâ, sabát ni Basilio, kon ang pag-