Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/94

This page has been validated.


76
PILIBUSTERISMO


Naglungolungo si Basilio kag nagpadalum sang iya pa numdoman.

— Ang tanan nga pagpanghimawi ko sang kinamatarong, ang tanan nga pagtimalos ko dinhi sa duta indi makapabuhi sang maskin isa lamang ka nahot sang buhok sang akon iloy, indi makapalab-as sang isa ka yuhdm sa mga bibig sang akon utod! Magpahuway sila sing malindng... Ano pa ang akon makuha kon akd magtimalos?

— Sa paglikaw nga ang iban magbatas sang imo na nabatas, nga sa palaabuton may mga anak nga pinatay kag mga iloy nga pinilit nga magbuloang. Ang pagpaumod indi sa dalayon nga isa ka maayo nga ugali, mangin-isa ka sala kon kaisa kon nagapasud-o sang mga kalakasan kag mga panglupig: wala sing mga manlulopig diin wala sing mga ulipon. Ay! Ang tawo sa iya kaugalingon nga ugali malain nga maluyag gid magpakalakas kon makakita sang mga mapinasugton. Subong sang imo ginahunahona ako amd man, kag nahibal-an mo kon ano ang akon naagihan. Yadto’ng mga naghimb sang imo mga kasakitan nagabalantay sa imo sa adlaw kag gab-i; ginabatyag nila nga nagahulat ka lamang sing tion nga nagakabagay; ginahangop nila nga ang imo kaluyag sa paghibald, ang imo gugma sa pagtudn, ang imo na gid pagpakatawhay may mainit ka nga mga handum sa pagtimalos ... Sa adlaw nga sarang nila ikaw mahalitan buhaton nila katulad sang ginhimb nila sa akon, kag indi ka nila pagpabay-an nga mag daku kay ginakahadlukan kag ginakahisaan na nila.

— Kahisaan nila ako? Kahisaan pa nila ako tapos sang kalainan nga nahimb nila sa akon? — Pamangkot sang pama tan-on nga natingala.

Si Simoun nagtalangkaw.

— Kinaugali sa tawo ang magkahisa sa mga nahimban nila sing malain, siting ni Tacito nga nagpamatuod sang quos laeserunt et oderunt ni Seneca. Kon luyag nimo takson ang mga dum6t ukon mga maayo nga nahimb sang isa ka banwa sa isa, wala na ikaw sing tan-awon kon bala ginadumtan ka ukon ginahigugma. Kag sa sini masaysay kon ngaa nga ang pila nga nagmalanggad diri kutob sa mataas nga mga katungdanan nga ila ginpangakban, nagbalalik sa Peninsu'a4 nga 4Peninsula — Liwan nga pagtawag sang mga katsila sang Espana.