Page:Ang "Filibusterismo" - (karugtong ng Noli me tangere) (IA angfilibusterism00riza).pdf/79

This page has been validated.


— 73 —


padumi sa damit ay isáng kurót ó isáng galit ang katugón; kaya't hindi man silá tumatawa ni naggagalák at nábabasa sa kanilang mga matá ang pag-aalaala sa lumang kamisola na pang-araw-araw at ang pag tutol sa tungkol may burdá. Matapos yaón ay dinádalá silá sa mga bahay baháy ng mga kamag-anakan upang humalik ng kamáy; doon ay kailangan nila ang magsayaw, umawit at sabihin ang lahát ng ikatutuwang nálalaman, sa ibig man ó sa ayaw, suot ó hindi man ang kanilang masisikip na bihis, na kasama rin ang kurót at galit pag sumuway ó gumawa noong bagay na di iniuutos sa kanilá. Binibigyán silá ng kualta ng mga kamag-anak, nguni't karaniwang hindi man nilá másilip pagkatapos, sapagka't kinukuha ng kaniláng mga magulang. Ang tanging hagay na kanilang napapalâ sa sa mga kapistahang yaon ay, ang mga bakás ng kurót na tinuran, ang mga kasikipán at madalás pa'y isang pagkasirà ng sikmurà dahil sa pagkabundát sa matamis ó biskotso sa bahay ng mĝa kamag-anak. Datapwa'y yaún ang kaugalian at ang mga bata'y pumasok sa kabuhayan sa gayong paraan, na sa isang dako'y siyang pinaká hindi malungkot, ang pinaká lalong hind mahirap sa kabuhayan ng mga taong yaón.

Ang mga taong may kagulangan na, may sarili nang pamumuhay, ay nakakalahók din sa kapistahang ito. Damadalaw sa kanilang mga magulang at mga minamà, iluluhód ang isang paa at babatìín ng magandáng paskó: ang kanilang aginaldo ay isang matamís, isáng bungang kahoy, isang basong tubig ó isang munting handóg na walâng halagá.

Napagmamasdán ni tandang Selo ang pagdaraan ng kaniyáng mga kaibigan at malungkot na iniisip na wala siyang maibibigay na aginaldo sa kanĝino man ng taong iyon at ang kaniyang apó ay amalís na walang taglay na aginaldo at hindi man lamang siyá nábati ng magandang paskó. ¿Isá kayang kahinhinán iyón ni Huli ó isáng pagkalimot. lamang?

Nang sinalubong ni tandang Selo ang mga kamag-anakang dumating na dalá ang kanikanilang mga anak ay hindi makabigkás ng anománg salitâ, kaya't sa sarili niya'y námangha walang nangyari sa pagpupumilit, hindi nakabanggit. ng isá mang sabi. Pinigilan ang kaniyang lalamunan, pina-