Page:Decleraziun universala dals dretgs umans.djvu/2

This page has been proofread.

Art. 4: Nagin na dastga vegnir tegnì en sclavaria u en servitid; la sclavaria ed il commerzi da sclavs èn scumandads en tut lur furmas.

Art. 5: Nagin na dastga vegnir suttamess a la tortura, ni a painas ni a tractaments crudaivels, inumans u degradants.

Art. 6: Mintga uman ha il dretg da vegnir renconuschì dapertut sco persunalitad giuridica.

Art. 7: Tut ils umans èn eguals avant la lescha ed han senza distincziun il dretg da protecziun eguala cunter tutta discriminaziun che violass la Decleraziun preschenta e cunter tutta provocaziun ad ina tala discriminaziun.

Art. 8: Mintga persuna ha il dretg da protecziun legala avant las giurisdicziuns naziunalas cumpetentas cunter acts che violeschan ils dretgs fundamentals garantids en la constituziun u en la lescha.

Art. 9: Nagin na dastga vegnir arrestà, detegnì u exilià arbitrariamain.

Art. 10: Mintga persuna ha il dretg, en egualitad cumplaina, che ses cas vegnia tractà gistamain e publicamain d’in tribunal independent ed imparzial, il qual decida davart ses dretgs e sias obligaziuns u davart la validitad da tutta atgisa penala drizzada cunter ella.

Art. 11: (1) Mintga persuna atgisada d’in act punibel è innocenta fin che sia culpa e cumprovada legalmain en in process public, nua che tut las garanzias necessarias per sia defensiun èn vegnidas segiradas ad ella. (2) Nagin na vegn condemnà per acziuns u omissiuns che na valevan al mument ch’ellas èn vegnidas commessas betg sco act punibel tenor il dretg naziunal ed internaziunal. Medemamain na dastga la paina betg esser pli gronda che quella applitgabla al mument che l’act punibel è vegnì commess.

Art. 12: Nagin na dastga daventar l’object d’intervenziuns arbitraras en sia vita privata, sia famiglia, ses domicil u sia correspundenza, ni d’attatgas cunter sia onur e sia reputaziun. Mintga uman ha il dretg da protecziun legala cunter talas intervenziuns u talas attatgas.


Mobilitad, naziunalitad, famiglia, possess

Art. 13: (1) Mintga persuna ha il dretg da circular libramain e d’eleger ses domicil en l’intern d’in stadi. (2) Mintga persuna ha il dretg da bandunar mintga pajais, era ses agen, e da returnar en ses pajais.

Art. 14: (1) En cas da persecuziun ha mintga persuna il dretg da tschertgar asil e da survegnir asil en auters pajais. (2) Quest dretg na po betg esser invocà en cas da persecuziun pervi da delicts na-politics u pervi d’acziuns che cuntrafan a las miras ed als principis da las Naziuns Unidas.

Art. 15: (1) Mintga uman ha il dretg d’ina naziunalitad. (2) Nagin na dastga vegnir privà arbitrarmain da sia naziunalitad u dal dretg da midar naziunalitad.

Art. 16: (1) Um e dunna cun vegliadetgna adattada han il dretg da maridar e da fundar ina famiglia senza restricziuns concernent la razza, la naziunalitad u la religiun. Els han ils medems dretgs areguard il matrimoni, durant il matrimoni e tar sia dissoluziun. (2) Il matrimoni po esser conclus