Gapo ta awan nakaiturcd a simmungbat, daydi bumaro napilit
a immadayo. Napan iti yan dagiti sumagmamano a lallaki, isuda
nga idi ta mnkitada nga agturong kadakuada, linuktanda ti
ragop da.
—Appo, — kinunana — sadi Alemania adda kadawyanda, no
daytay maysa a tao a di am-ammo mapan iti maysa a tallaong
ket awan masarakanna a mangyam-ammo kenkuana: iso met
langen ti mangibaga iti naganna ken mangyam-ammo iti bagina, iso a sungbatan met dagiti dadduma. Ipalugudyo kuma ka
niak toy a kadawyan, saan a iti ayat ko a mangipastrek kadagiti
kadkadawyan a ganggannaet, ta dagiti kabukbukudan tayo, natarakida met unay, no di ket gapo ta mapilitak a mangaramid iti
kasta. Napagtamdakon ti langit ken dagiti babbai toy daga a
nakayanakak; ita, kayatko met a pagtamdan dagiti umili, dagiti
kakailiak. Appo, agnaganak iti Juan Crisostomo Ibarra y Magsalin!
Dagiti dadduma inbagada met dagiti nagnagan da, nga addaan pategna, adda awan pay, adda am-ammon, adda saan pay.
—[Agnaganak iti A —a! — kinuna a simamaga ti maysa nga
agkabanuag ket apagapaman la a nagtamed.
—dMapadayawannak kadi a makisasao ken dumadaniw nga
akinputar kadagiti namibiag iti rag-o toy pusok iti daga a naka
yanakak? Nasauda kaniak a di kay kan met agsuraten, ngem
dida ammo nga inbaga ti gapona . . .
—i’Ti gapona? Gapo ta saan nga awagan ti palti-ing tapno
aguyas ken agulbod. Adda maysa a naidarom gapo ta indaniwna
ti maysa a pudno ni Pero Grulio. Ninagandak dumadaniw, ngem
di dakto panaganan agmauyong.
—d’Ket, mabalin nga ammuen no ania a pudno dayta?
— Inbagana a ti anak ti leon, Icon met laeng; ngan-ngani
naibelleng.
Ket daydi naisupsupadi a bumaro immadayo iti tallaong.
Arigna la ti agtartaray, dimtcng ti maysa a tao a naragsak
ti panagruprupana, nakaaruat iti kadawyan dagiti taga sadiay,
ti barukong ti badona nagbutunis iti briliante; immasideg ken
Ibarra, inggayatna ti imana ket kinunana:
—jApo Ibarra, kinalikagumak ti makiam-ammo kadakayo; ni Kapitan Tiago, gayyem ko unay, naam-ammok daydi dakkel
-16-
