Page:Dinak-Sagiden-Noli-Me-Tangere-Iti-Iloko-IV-ni-Jose-Rizal-N719i.pdf/344

This page has been validated.


Ni dunia Victorina, a pinalabasna iti umuna, maikadua, maikatlo ken maikapat a panagkabanuagna a nangisarsaruag iti tabukoi a pangkalapna iti taaw ti lubong iti daydi kanayon a tagtagainpenna, kamaudiananna, inan-anusanna ti inpaay kenkuana ni Gasat. Daydi nakakaasi, no kuman saan a tallo pulo ket dua nga abril ti innan napalabas, ta taltallo pulo kuma ket maysa— ti gidiat dagitoy kenkuana, dakkel unay—insublina kuma ken Gasat ti inggayatna kenkuana a makalap, tapno manguray iti sabali a maitutop iti pagayatanna. Ngern, piman tano ti tao iso ti mangiwayat, ti pakasapulan iso met ti mangibanag, iso ta masapulna unayen ti asawana, naipapilit a inan-anusanna ti maysa a nakakaasi a lalaki nga inbclleng ti Extremadura, iso a kalpasan ti inna panagwalangwalang iti lubong iti bayat ti innem wenno pito a tawen, kas baro nga Ulises, nasarakanna sadi Puro Luson ti naayat a pannakaawat, pirak ken maysa a Calipso a nalaesen, a kagudua ti suana... jay! ket daydi sua, naalsem gayam! Daydi awanan gasat agnagan iti Tiburcio de Espadania, ket numan pay adda tallo pulo ket lima a tawen nan, ket kas payen la kay, ub-ubing pay met la ket di ngem ni dunia Victorina, iso nga agtawen laeng iti tallo pulo ket dua. Ti gapo toy, nalaka nga awaten, ngem napeggad a sawen.

Napan sadi Pilipinas a opisial kinto ti Aduana, ngem dakes unay ti gasatna, ta abos man pay ta naulaw a nagagara ket naparpar pay ti maysa a gurongna iti bayat ti panaglayagna, idi agsangapulo ket lima nga aldaw nan, a dimteng, ti “Salvadora" insangpetna ti bilin ti pannakaikkatna idi pay met ket ngad ta awanen ti uray maysa a kuartana.

Agsipod ta napabutengen iti ta-aw, dina kinayat ti nagsublin sadi Espania, no di umuna a bumaknang, ket pinanunutna ti sumapol iti aramidna. Ti kinatangsit ti kastila dina inpalubos ken­ kuana ti uray ania nga aramid ti bagi; daydi nakakaasi a tao kinayatna unay ti nagbannog tapno agbiag a sitatakneng, ket toy naimbag a nagan dina met gayam ma-alaw kadagiti pakasapsapulanna.

Idi damona, nagbiag a pinakpakan dagiti dadduma a kakailianna, ngem gapo ta ni Tiburcio, natakneng, kas na la tagipaiten a kanen ti tinapay a ited ti sabali, ket iti kasta, di met lumukmeg ngem agkuttong ket di. Gapo ta awan met ammona.

— 331 —