no ammuna ti sao ti latin! Ni dunia Victorina saan la a saan a
mabalin a balbalinencn, ngem nalpas pay a nabanglesen; daydi
napuskol a buokna nagbalincn a bassit-usit, kas kuna ti balasangna, kas la kadakkel ti sangkaulo a bawang; ti rupa-na nagkuribetbcten, ket dagiti ngipngipenna mangrugida nga aglualin; da
giti matmatana kasta met a nakapuydan, ket napalalo; masansan
nga agkuridemdemen no adda kitaenna iti adayo bassit: ti kababalinna is-iso laeng ti nabati a di nagbaliw.
Kalpasan ri gudua ti uras a panagsaritada, nagkaawatanda ket naginnannugutda. Ni dunia Victorina kinaykayatna kuma ti maysa a kastila a basbassit ti pilayna, basbassit ti mutalna, basbassit ti pulidasdasna, basbassit ti kinakawawna, basbassit ti katay a ipugsuna no agsao, ket adadda kuma ti taer ken “kategoria" na, kas kadawyanna a sasawen; ngem toy a kita ti kastila saan a immasideg kaano man a napan nangas-asawa kenkuana. Saan a naminpinsan a inna nangngeg a ti “kanito inda ipinta nga awan buok na,” ket pinatina a sitatakneng a ni don Tiburcio iso awan daduma ti kanito, ta gapo kadagidi nangisit a rab-rabii a linaslasatna, agregreg dagiti bubuoknan, nupay dina kuma pay rebbeng. iAsinno ti babai a saan a naannad no agtawen iti tallo pulo ket dua?
Ni don Tiburcio met iti biangna, nagliday idi inna pinanunot ti sam-it ti apagas-asawa. Immisem a sia-anos ket inangayna a timmulong kenkuana ti araria ni bisin. Kaano man saan a nagagagom kct di met timmartarigagay; nanumo dagiti pagay-ayatanna, bassit dagiti panpanunotna; ngem ti pusona, nga agpapan idi, saan pay a natulawan, sabali unay ti nadiusan a babai nga inna tinagtagainep. Idi agkabanuag pay, no daytay nabannugen, kalpasan ti inna panangrabii iti nanumo, ket adda nga agid-iddan iti dakes a iddana, nga agpalpa iti kinnanna, makaturog a mangpanpanunot iti maysa a ladawan a naisem, naayat ken nadungngo. Idi kuan, idi ta immado dagiti inna naglukluksawan ken nagrigrigatan, limmabas dagiti tawtawen ket daydi nagpaiduma iti libnos a ladawan saan a dimteng, pinanpanunutnan ti maysa a naimbag a babai. nagaget, managbannog, a makabalin a mangidanon kenkuana iti sangkabassit a kukua, mangliwliwa kenkuana no mabannog, ken mangapa kenkuana sagpaminsan, —!wen, iso inna
pagpagarupen dagiti ap-apa a kas maysa a gasat! Ngem idi ta
