pito a tawen! . . . ket jSanto Dios! di pay a natarimaan daydi
bato a naisinan idi pimmanawak!
Agpayso, ta adda pay la daydi bato a naisina iti pagsikkuan
dagiti lanlansangan a San Jacinto (Pinpin, ita) ken Sakristia.
(Ongpin ita)
Ket idi ta inna buybuyaen daydi mangipasindayag iti kinatalinaed idiay ili nga awanan talinaed, maysa nga ima a nainayad
ti naibatay iti abagana; intangadna ti rupana ket nasarakanna
daydi lakay a teniente a kumitkita kenkuana a makais-isem: awanen daydi natangken a langa ti lakay ken daydi kuribetbet dagiti
kidkidayna, a mangipadpaduma la unay kenkuana.
—jAnak, agan-annadkayo!
Ti naaramid idi amayo iso ti
pagmennamennaanyo! — kinunana kenkuana.
—Pammakawananyo, ngem kas man la kinaim-immuanyo
unay daydi dakkel ko. d’Mabalinyo nga ibaga kaniak no ania ti
gasat a napagtengna: — sinaludsod ni Ibarra nga inna kinita.
—d’Apay, dikay ammo? —sinaludsod ti teniente.
— Sinaludsudko ken don Santiago; ngem into pay la no bigat
ti kari na a panangibaga dAmmuyo kadi?
—Wen la ket di a, kas pannakaammo ti amin a tao! jNatay
iti pagbaludan.
Daydi bumaro simmanod iti sangka-aksaw ket kinitana ti te
niente nga inpangpangato ken inpabpababa.
—dlti pagbaludan? d’Asinno ti natay iti pagbaludan? —sinaludsudna.
—Ni! daydi dakkel yo, nga adda idi a balod! insungbat ti
teniente a nasdaawan bassit.
d Daydi ama. . . iti pagbaludan ... a sibabalod? dAnia ti kunayo? d’Ammuyo kadi ay a no asinno ti naganak kaniak? Da...
kay sa...? —inintuod daydi bumaro nga iniggamanna ti takiag
ti teniente.
—Kunak ngata a diak maallilaw iso daydi don Rafael Ibarra.
—jWen, daydi don Rafael Ibarra! —inulit ti bumaro iti nai
nayad .
—jlnpapanko la nga ammuyo! —indayamudom ti teniente, a
timekna ti napnuan asi idi mabasana ti agdama a pasamaken ni
Ibarra ti kararuana; —inpagarupko nga... ngem pabilgenyo ti
nakemyo! ditoy, ti tao saan a mabalin a nadayaw, no di maipan
iti pagbaludan!
-25-
