—Ket agubispunto! ¡Nutnutenna al
—¿Patiem?
—¡Ket, ania! Ita, uray no ania laeng, pagubispuendaka. Adda maysa nga ammok a pinagubispuda ket basbassit pay ti inaramidna: nagsurat iti maysa a pagbasaán a kastakasta, inpancknekna a dagiti indio awan sabali a kabaelanda no dila agal-allawagi ¡psh! ¡daán nga ammon!
—¡Pudno! ¡Ti kaádo dagiti saan a nalinteg a maár-aramid isuda ti mangdadael iti Relijion! —kinuna met ti maysa;—no kuman adda mata dagiti mitmitra ket makitada kuma dagiti ululo nga inda pakaisaádan ...
—No dagiti mitmitra, paltuad kuma ida ti Namarsua, —innayon met ti maysa, a timekna ti agruar iti agongna, Natura abhorret vacuum ...1
Iso ti gapona a petpetanda; ti awáng, iso ti mangawid kadakuada! —insungbat met ti maysa.
Dagitoy ken sabasabali pay, dagiti masasao kadagiti konkonbento, ket di kam ibagan kadagiti agbasbasa dagiti sabsabali pay a sasao a makasair wenno naárpawan iti polítika ken metapisika, wenno nagasang. Itulnugmi ti agbasa iti balay ti maysa a tao nga awanan iti annóng wenno saád, gapo, ta bassit dagiti am-ammo mi sadi Manila, in tayto iti balay, ni Kapitan Tinóng, daydi tao a naayat unay a mangsangaili, a nakitatayo a kasta unay gagarna nga immawis ken Ibarra tapno padayawanna a sarungkaran.
Iti nabaknang ken nalawa a salas ti balayna sadi Tondo, adda ni Kapitan Tinóng a nakatugaw iti maysa a dakkel a tugaw, yapprusna ti imana iti muging ken iti teltelna, iti garaw ti awanan liwliwa idinto ta ti asawana, ni Kapitana Tinchang, agsangsangit ket inna ung-ungtan iti sango dagiti dua nga annakda a babbalasang, a manipod iti maysa a suli, inda agdengdengngeg a siuúlimek, simumulengleng ken si-sasainnek.
—¡Ay, Birjen de Antipolo! —ipukpukkaw daydi babai!— ¡Ay, Birjen del Rosario ken Birjen de la Correa! ¡ay! ¡ay! ¡Nuestra Senora de Nobaliches!
—¡Nanay!...—kinuna daydi in-inaudi kadagidi dua a babbalasangna.
_______________
(1) Ti Nakaparsuaan kagurana ti awang.
