Adda nakitana a maysa a daán a pagbasaán ket binasana ti naganna:
—"Revoluciones de los globos celestes" por Copérnico, ipfui! "ite, maledicte, in ignem kalanis!"14—kinunana ket inpuruakna iti apoy. ¡Rebolusion ken Koperniko! ¡Agtutuón a basbasol! No diak dumteng iti kaisuanna... La Libertad en Filipinas (Ti Wayawaya sadi Pilipinas) Tata! ania ket a pagpag basaán dagituyen! ¡Ita apoy!
Ket naipuurda dagiti pagpagbasaan nga awan an-ania da, a sinuratan dagiti tattao nga awan panagemda a dakes. Uray pay ti pagbasaán nga agnagan iti "Kapitan Juan" bassit a pagbasaán nga awan an-aniana, saanna a naispal. Ni kasinsin a Primitivo agpayso ti saona: dagiti nasingpet ikaruda ti basol dagiti managbasol.
Kalpasan ti uppat wenno lima nga uras, iti maysa a tillaóng sadi Intramuros nasarsarita dagiti naár-aramid iti daydi nga aldaw. Aduda a babbaket ken babbalasang a bayog, ngem mabalin pay la a yas-assawa, wenno annak dagiti agan-annong, nakabatada, agpaypaypay ket agsuysuyaabda. Kadagiti lallaki, a kas met kadagiti babbai, isuda a mangipakita kadagiti gungunay dagiti sursuro ken naggapgapuanda, adda maysa nga apo a nataenganen, bassit ket singkol iso a padpadayawanda unay, ket iso di met unay nadayaw kadagiti dadduma a kasna ida itay laisen, a di pay kasáo.
—Pudno nga idi kua, diak maánusan dagiti praile ken guardia sibil gapo iti kinadakes ti sursuroda, —kunkuna ti maysa a babai a nalukmeg; —ngem ita ta makitak ti pagpaáyan ken maar-aramidda, istay kayatko ti makiasawa iti uray siasinno kadakuada. Siak ayatek ti Daga a nakayanakan.
—Kasta met ti kunak! —innayón ti maysa a nakuttóng; —ilala pay ta awan daydi Gobernador a sinuktan toy agdama; daydi inaa kuma dalusan ti Ili a kas maysa a patena!
—Ket maibos kuma amin a pilibusterilio.
—Adu pay la dagiti purpuro nga awan taona? ¿Apay a dida ibelleng kadakuada amin dagiti indio a suplado? No siak la kuma ti Kapitan Jeneral.
—Senioras,— Kinuna daydi singkol; —ti Kapitan Jeneral
_________________
14"Fanaggaraw dagiti bitbituen sadi langit," aramid ni Copérnico. —¡ala, nagunggan, inkay iti apoy ti dalikan!
