iti pannakakitayo a nasipnget amin, kunayo ket di a ti Ili napukawna ti inanamana. Ti Ili matuukan, marigatan, wen, ngem
aguray pay laeng, mamati, ket santo la tumakder, inton mapukawnan ti anosna, nalawag a pannaó, inton kayat dagiti agturturay, iso nga adayo pay laeng a maaramid. Uray siak, saan kayto
a suruten; uray inton kaanoman, saanakto a kumamang kadagita maudi a pampamuspusan, no adda pay met la ket makitak a
inanama kadagiti tattao.
—¡No kasta, innakto nga uray awankayo!-insungbat ni Crisóstomo Ibarra a nagduyusen ti nakemna.
—Iso dayta ti pudpudno a nakemyo?
—¡Pudpudno ket is-isuna, saksik ti lagip daydi ama! Siak saanko a baybay-an a leksabenda a di maibales ti talna ken gasatko, siak, nga awan sabali a tinarigagayak no di ti imbag, siak, a innak nagraeman amin ket innak intured amin gapo laeng iti ayatko iti maysa a relijion a managinkukua, gapo laeng iti ayatko iti Daga a nakayanakak. Kasano ti inda pinangsubad kaniak? Indak inpuruak iti pagbaludan a naiduma ti kinadakesna ket inda pinanggep a pinagbalin a dakes a babai ti ay-ayatek, ti babai nga asawaek. ¡Saan, ti diak ibabales, maysa a nadagsen a basol, maysa man a mangaboloy kadakuadan nga agaramid iti saan a nalinteg ¡Saan, maysa a kinatakrot, maysa a kinakapoy ti panagunnoy ken panagsangit, no adda dara ken biag, no iti pammagsasao ken iti panangkarit mainayon ti pangab-abi! Innakto ayaban dayta Ili nga awan ammona, innakto ipakita kenkuana ti kinamarigrigatna; saanna a rebbeng a panpanunuten nga addada agkakabsat; isuna la nga addada lobo nga agsakbab, ket innakto ibaga kenkuana nga iti dayta a pannakaimameg, tumakder ket makirupir ti agnanayon a kalintegan ti tao a manggun-od iti wayawayana!
—Ti Ili nga awan basolna isunto ti agsagaba!
—¡Naim-imbag! Mabalindak a itulod inggana iti bantay?
—Inggana iti dikay nasalindeg!—insungbat ni Elías.
Rimuarda manen iti karayan Pasig. Pasaray da agsasaó, iti adu a banbanag a saan a nasken dagiti inda sarsaritaen.
—¡Santa Ana!-indayamudom ni Ibarra;—ammuyo dayta a balay?
Iti daydi. lumabasda iti balay a pagpapaingan dagiti jesuita.
